احیای برجام قیمت خودرو را چقدر کاهش می دهد؟

پیشرانه – طی سه سال گذشته بازار خودرو افزایش قیمت های باورنکردنی را ثبت کرده است؛ به عنوان نمونه قیمت پژو پارس در چهار سال گذشته حدود هفت برابر شده‌است. با این وجود بازار خودرو طی چند ماه گذشته، رکود سنگینی را تجربه می کند و خریداران منتظر کاهش قیمت‌ها هستند. اما نگاهی به بازار خودرو نشان می دهد که حتی نبود تقاضا منجر به کاهش قیمت ها نشده است. بسیاری منتظرند تا تکلیف برجام و البته قیمت دلار مشخص شود. در این میان هم مسئولان وعده افزایش تولید و کاهش قیمت ها را برای سال آینده داده‌اند. اما آیا با احیای احتمالی برجام، شاهد کاهش قیمت ها در بازار خودرو خواهیم بود؟

به گزارش وب سایت خبری «پیشرانه»در صورت احیای برجام، خودرو ارزان می‌شود؟ این پرتکرارترین پرسشی است که این روزها، خریداران خودرو می پرسند و منتظرند تا تکلیف مذاکرات مشخص شود. همین موضوع منجر شده که بازار خودرو، رکود سنگینی را تجربه کند و آنگونه که فعالان بازار اذعان می‌کنند، عملاً خرید و فروش در چند ماه گذشته به صفر رسیده است. اما آیا در صورت احیای برجام باید منتظر کاهش قیمت خودرو باشیم؟

هر چند مسئولان بر این باورند که سال آینده قیمت خودرو کاهش خواهد یافت اما در نقطه مقابل، کارشناسان این موضوع را رد می کنند. به عنوان مثال فاطمی امین، وزیر صمت دولت سیزدهم معتقد است که سال آینده با افزایش ۱.۵ برابری تولید و همچنین کاهش ۱۵درصدی هزینه تمام شده خودروسازان، قیمت خودرو کاهش می یابد. اما فربد زاوه، تحلیلگر صنعت خودرو چندی پیش در مصاحبه با اقتصادآنلاین گفته بود که خریداران منتظر کاهش قیمت خودرو نباشند. زیرا حتی در صورت احیای برجام، رشد قیمت کالاها ولو با شیب کم ادامه خواهد داشت و بهتر است خریداران، خودروی مورد نیاز خود را زودتر بخرند.

برای آنکه تا حدودی به پرسش ابتدایی پاسخ دهیم، روند قیمتی پژو پارس، یکی از خودروهای محبوب ایران خودرو را طی هفت سال گذشته بررسی می کنیم. این خودرو در دو مدل ساده و TU5 همچنان تولید می شود و اتفاقا یکی از پرتقاضاترین خودروهای این خودروساز بزرگ نیز به حساب می آید. قیمت پژو پارس ساده در ابتدای سال ۱۳۹۴ حدود ۳۹ میلیون تومان و قیمت پژو پارس TU5 نیز حدود ۴۱ میلیون تومان در بازار آزاد بود. در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ قیمت پژو پارس ساده به حدود ۲۶۲ میلیون تومان و قیمت پژو پارس TU5 به حدود ۳۱۵ میلیون تومان رسیده است. نمودار زیر روند قمیت پژو پارس ساده و TU5 را از سال ۱۳۹۴ نشان می دهد:

همانگونه که مشخص است از ابتدای سال ۱۳۹۷ و با تشدید بحران ارزی کشور، قیمت خودرو و به طور مشخص خودروی پژو پارس روند صعودی در پیش گرفت و در کم تر از چهار سال قیمت پژو پارس حدود هفت برابر شد. اما آیا افزایش حدود هفت برابری قیمت پژو پارس در این مدت نشان از این موضوع است که این افزایش قیمت، بیش از حد بوده و در صورت احیای برجام و بازگشت آرامش نسبی به اقتصاد می توان انتظار داشت که قیمت خودرو هم کاهش یابد.

قطعاً میزان افزایش قیمت را نمی توان مبنایی بر این موضوع دانست که افزایش قیمت ها بیش از حد بوده است بنابراین نیاز به شاخص دیگری است. یکی از پر کاربردترین شاخص ها به قیمت دلاری خودرو باز می گردد. به بیان دیگر باید دید که تغییر قیمت دلاری خودرو در این مدت چگونه بوده است. نمودار زیر روند قیمت دلاری پژو پارس در مدل های ساده و TU5 را نشان می‌دهد:

نگاهی به روند قیمت دلاری نشان می دهد که هر چند قیمت ریالی این دو خودروی محبوب افزایش چشم گیری داشته اما عملاً تغییر محسوسی طی این مدت نداشته است.

برای استفاده از این شاخص(قیمت دلاری) نیاز است که بدانیم قیمت تعادلی دلاری پژو پارس تقریبا چقدر بوده است. برای این کار سال های۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ را معیار قرار می دهیم. دلیل انتخاب سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به عنوان سال معیار این است که اقتصاد ایران در این مدت به واسطه شرایط آن روزها در تعادل نسبی قرار داشت. در این سال‌ها میانگین قیمت دلاری پژو پارس ساده حدود ۱۰هزار و ۶۰۰ دلار و قیمت دلاری پژو پارس TU5 حدود ۱۱هزار و ۳۰۰ دلار بوده است. مقایسه این اعداد نشان می دهد که در قیمت های کنونی دلار (۲۶ هزار تومان) انتظار کاهش قیمت پژو پارس دور از انتظار است.

سناریو دیگر این است که در صورت احیای برجام شاهد کاهش قیمت دلار خواهیم بود و برخی پیش بینی می کنند که قیمت دلار حتی تا سطح ۲۰ هزار تومان هم کاهش یابد. در نقطه مقابل برخی دیگر کاهش قیمت دلار تا این سطوح را غیر واقعی می‌دانند. به عنوان مثال میثم رادپور، کارشناس بازارهای مالی، چندی پیش در گفتگو با اقتصادآنلاین گفته بود که تاثیر احیای برجام بر نرخ دلار پیش خور شده است و حداکثر تاثیر احیای برجام بر قیمت دلار کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی است.

با این وجود  اگر دلار تا سطح ۲۰ هزار تومانی کاهش یابد، با فرض قیمت های دلاری تعادلی سال ها ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، قیمت پژو پارس مدل ساده حدود ۲۱۰ میلیون تومان و مدل TU5 حدود ۲۲۵ میلیون تومان خواهد بود. که نسبت به قیمت های فعلی کاهش حدود ۲۵ درصدی را نشان می دهد.

 اما باید توجه داشت که از یکسو تولید خودروسازان طی این مدت به شدت کاهش پیدا کرده و از سوی دیگر ممنوعیت واردات خودرو طی حدود چهار سال گذشته، منجر به انباشت انبوهی از تقاضا شده است. موضوعاتی که احتمال کاهش قیمت خودرو حتی با فرض کاهش قیمت دلار را بعید می کند. بنابراین با توجه به شرایط موجود به نظر می رسد که کاهش قیمت خودرو در سال آینده دور از انتظار باشد.