آیا برجام برای صنعت خودروسازی کشور خوب است؟

پیشرانه – سفر سلطان به ایران بازهم باب گمانه زنی درباره مذاکرات و توافق هسته ای را باز و این پرسش که آیا برجام برای این صنعت خودروسازی کشور خوب است یا خیر؟ را نیز دوباره مطرح کرده است.
به گزارش وب سایت خبری «پیشرانه»، این موضوع از این جهت برای صنعت خودروسازی کشور مهم است که بخش عمده ای بخش عمده‌ای از به وجود آمدن وضعیت امروز این صنعت به خروج آمریکا از برجام مرتبط می‌شود. اما آیا احیای برجام برای خودروسازی می‌تواند همانند سال های ۹۵ و ۹۶ مفید باشد؟
به باور بسیاری سلطان عمان حامل پیام طرف مقابل برای از سرگیری مذاکرات برای دستیابی به توافق هسته‌ای بوده است که البته این موضوع هنوز هیچ اطلاعات و یا واکنش رسمی به دنبال نداشته است.
برخی تحلیل‌گران معتقد هستند که دولت بایدن به دنبال استفاده ابزاری برای تبلیغات در انتخاب آتی ریاست جمهوری است و برخی کارشناسان نظری عکس داشته و معتقدند که دستیابی به توافق برای دولت فعلی آمریکا هزینه زا خواهد بود.
اما به باور بسیاری دستیابی به توافق برای ایران به خصوص در شرایط اقتصادی فعلی مناسب خواهد بود و شاید هم گزینه دیگری در میان نباشد. به طور طبیعی خودروسازی هم بخشی از صنعت و اقتصاد کشور است که طی سال های اخیر لطمه‌هاب زیادی از تحریم‌ها دیده است.
وضعیت امروز این صنعت را می توانیم ترکیبی از سیاست های داخلی و خارجی دانست؛ ترکیب این دو عامل از دو سو به صنعت خودروسازی کشور فشار آورده و وضعیت را به شکل کنونی درآورده‌اند.
برخی معتقد هستند که اگر آمریکا از عواید اقتصادی برجام سهم می‌برد اقدام به خروج نمی کرد. این تحلیل بنا بر شخصیت ترامپ و تاجر پیشه بودن وی استوار است. در مقابل برخی معتقدند که در هر صورت خصومت این کشور حتی در صورت سهم بری از برجام، خود را در جای دیگری نشان می‌داد.
در هر صورت این اتفاقات رخ داده است و تحلیل ها فقط برای روشن شدن جنبه های مختلف است جنبه‌هایی که میتواند با تحلیل و بررسی و شناسایی چرایی آن دیگر تکرار نشود. بنابراین باید پذیرفت که صنعت خودروسازی ایران به رغم تمام تلاش‌ها و حرکت ها برای تعمیق داخلی‌سازی و دورزدن تحریم ها، نسبت به بسیاری از کشورها صاحب صنعت ضعیف و نحیف است و به همین دلیل به سرعت متلاطم شده و تحت تاثیر قرار می گیرد.
بنابراین باردیگر به پرسش بازمی گردیم؛ آیا برجام برای صنعت خودروسازی کشور خوب است؟ از یک منظر می تواند خوب باشد. نقل و انتقال‌های مالی و حمل‌و‌نقل‌ها و سفارش‌گذاری ها به طور مستقیم انجام خواهد گرفت.
در مقابل اما نمی‌توان توقع داشت که سایر کشور‌ها مانند سال ۹۵ به سرعت به سمت ایران حرکت کنند. چرا که آنها نیز مرتب بازارهای مختلف را برای فرصت‌های سرمایه گذاری رصد می‌کنند. بنابراین عدم ثبات در قوانین و نوع رفتار با تولید کنندگان و سلب اختیار به بهانه‌های مختلف را می‌بینند. برای بسیاری از تولید‌کنندگان که متعلق به بخش خصوصی هستند، دخالت در امور کسب و کارشان به هیچ وجه نه تنها قابل قبول نیست بلکه به طور کلی از دایره طرف‌های تجاری برای سرمایه گذاری نیز خارج می‌شوند. بنابراین اگر هم فرصت همکاری را مد نظر قرار دهند، صرفا به فروش خودروی کامل یا قطعات کفایت می‌کنند.
در واقع حتی با احیای برجام نیز نمی‌توان توقع ورود و سرمایه‌گذار در خودروسازی کشور را داشت؛ بلکه پیش از آن نیاز است تا دوباره اعتماد سازی شود.
این اعتماد سازی ریشه در ثبات قوانین و تجدید نظر در نوع نگاه به صنعت خودروسازی و روشن شدن تکلیف با بخش خصوصی دارد. ساده تر اینکه خودروسازانی که توقع داریم با برجام به ایران بازگردند ابتدا باید از امنیت سرمایه گذاری‌ها خود مطمئن شوند.
نباید فراموش کرد که خودروسازان فرانسوی که برای تولید مشترک سرمایه گذاری کرده بودند با تحریم‌ها از ایران رفتند. هر چند فعلا بازگشت آنها مشروط شده است؛ اما بر خلاف سیاستگذاران اقتصادی کشور، سرمایه گذاران خارجی از تجربه سایر شرکتها و کشورها استفاده می کنند. آنها خود را استثنا نمی‌دانند؛ یعنی می‌دانند که اتفاقاتی که برای سایر تولید‌کنندگان داخلی و خارجی طی سال های اخیر پیش آمده است امکان دارد که برای آنان نیز پیش بیاید.
بنابراین به نظر می رسد که این بار احیای برجام به رغم تمام جوانب مثبتی که دارد مثل دور قبل مقدمات حضور سریع طرف های خارجی در پی نخواهد داشت. اینبار ارسال پیام بیشتر از برجام اهمیت دارد.

نوشته :مهدی اسدی