مهدی اسدی 
پیشرانه- در طراحي قطعات فلزي که در تماس باهم کار میکنند سعي میشود تا هميشه يک قطعه فداي ديگري شود. به اين معني که مثلاً در تماس يک محور با يک تکیهگاه، از قطعاتي مثل ياتاقان استفاده میشود که جنس نرمتری از شَفت و تکیهگاه دارد تا بهاینترتیب اين قطعه بهمرور ساييده شود و آسيبي به محور و تکیهگاه وارد نشود.
به گزارش وبسایت خبری «پیشرانه» اما اين روش براي همهجا جوابگو نبوده و نياز به يک روانکار نيز خواهد بود که استفاده از روغن راحتترین و بهترين روش است؛ اما روغنهای روانکار نيز در معرض عواملي مسائلی مثل نشتي، بخار شدن، سوختن و… قرار دارند که باعث میشود کارکرد آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
در اين مطلب نگاهي داريم به پديده کاهش روغن در پيشرانه هاي درونسوز یا بهتر بگوییم چربي سوزي پيشرانه و بررسي علل اين اتفاق.
نشتي روغن
روغن در سیستمهای مختلفي استفاده میشود که وظیفهای همچون روانکاري، انتقال قدرت و حرکت، خنک کاري، دريافت ضربه و… را از آن داريم؛ اما در تمام اين سیستمها، نشتي روغن و به دنبال آن دريفت آلودگي و آلوده کردن محيط کار يکي از معايب اين سيال به حساب میآید.
نشتي روغن ناشي از خرابي واشرها و آببندها است که در اثر دريافت گرما، پايين بودن کيفيت ساخت، مونتاژ نادرست و غیراصولی و… دچار نشتي میشوند.
همچنين از ديگر مواردي که نشتي روغن را در پيشرانه و يا مجموعه انتقال قدرت خودرو شاهد هستيم، ايراد در پیچهای تخليه در زير گيربکس و موتور است که بايد اين پیچها با کمک واشرهاي مسي و آلومينيومي بسته شوند.
نشتي روغن نهتنها باعث آلودگي زمين و محیطزیست میشود بلکه با نشستن بر روي بدنه قسمتهایی مثل موتور و گيربکس، از انتقال حرارت اين قسمتها با هواي عبوري جلوگيري کرده و منجر به گرم شدن آنها خواهد شد.
اين گرما بهمرور خود را در جاي ديگر مثل افزايش بخار روغن، کاهش کيفيت روانکاري، گرم کاري موتور و… نشان خواهد داد.
چربي سوزي پيشرانه
يکي از شایعترین ايرادات در پيشرانه، پديده روغنسوزی است. روغنسوزی در اثر خرابي رینگهای کمپرسي و روغني، ايراد در قسمتهاي مربوط به سوپاپها، خرابي در واشر سرسيلندر، خط افتادن در بدنه سيلندر و… اتفاق میافتد.
با ضربههایی که از سوي میللنگ و شاتون به روغن موجود در کارتل روغنزده میشود، روغن به اطراف پاشيده شده و قسمتهایی مثل جداره سيلندر را روغنکاری میکند. اين روغن بايد بهوسیله رينگ روغن جمع شده و دوباره به کارتل بازگردد.
خرابي رينگ روغني و فرسودگي رینگهای کمپرسي باعث میشود تا اين روغن بهصورت کامل جمع نشده و درنتیجه در بالاي پيستون و درون محفظه احتراق بسوزد.
خرابی واشر سرسیلندر باعث نفوذ روغن به قسمت هایی مثل آب رادیاتور و داخل سیلندر می شود.
به اين حالت روغنسوزی ناشي از ضعف رينگ گفته میشود؛ اما ممکن است بهمرور بر روي جداره سيلندر نيز خطهایی ايجاد شود که روغن درون اين خط و خشها قرارگرفته و درنتیجه توسط رینگها به شکل کامل پاک نشوند. در اين حالت نيز شاهد پديده روغنسوزی خواهيم بود.
از ديگر حالتهایی که منجر به روغنسوزی میشود، ايراد در واشر سرسيلندر در قسمتهاي کانال روغن است. سوختن و فرسودگي واشر سرسيلندر در اين قسمتها باعث میشود تا روغن به درون آب و يا محفظه سيلندر راه پيدا کند.
اما نوع ديگري از روغنسوزی داريم که از بالاي موتور يعني از بخش سرسيلندر رخ میدهد و به آن روغنسوزی از بالا يا روغنسوزی از سرسيلندر یا چربي سوزي پيشرانه یا به قول برخی روغن سوزی خودرو گفته میشود.
سوپاپها درون قسمتي استوانهای شکل به نام گايد سوپاپ درحرکت هستند.
اين قطعه استوانهای فاصله اندکي با ساق سوپاپ دارد که با لايه بسيار نازکي از روغن، روانکاري میشود.
در بالاي ساق سوپاپ، قطعهای لاستيکي به نام لاستيک ساق سوپاپ قرار دارد که وظيفه آن جلوگيري از نفوذ بیشازحد روغن به گايد سوپاپ است.
اگر گايد بهمرور دچار ساييدگي شده و گشاد شود و يا لاستيک ساق سوپاپ کيفيت خود را از دست بدهد، روغن بر روي ساق سوپاپ نشسته و وارد محفظه موتور خواهد شد.
تاثیر طريقه رانندگي در چربي سوزي پيشرانه
رانندگی با دور موتور بالا باعث بروز فشار به قطعات داخلی و ایجاد خستگی در آن ها می شود.
بیشک فشار آوردن به موتور باعث بروز خستگي در قطعات آن و درنتیجه ايجاد عيب در پيشرانه و ديگر قطعات خواهد شد. میتوان گفت نحوه رانندگي کمترين اثر را در بين موارد گفتهشده خواهد داشت اما بیتأثیر در چربي سوزي پيشرانه نخواهد بود.
بروز خستگي در قطعات داخلي پيشرانه در اثر بالا بردن دور موتور میتواند به شکستن رينگ، ايجاد خط و خراش روي بدنه سيلندر، فشار به قطعاتي مثل گژنپين و شاتون و… شود.
بخار طبيعي روغن
روغن نيز مثل هر سيال ديگري با دريافت گرما، تبخير میشود. اين ميزان تبخير به چندين عامل بستگي دارد که برخي از آنها طبيعي بوده و بعضي نيز ناشي از شرايط محيطي است.
در کارکرد هر پیشرانهای، مقداري بهعنوان بخار روغن طبيعي موتور ذکر میشود که معمولاً براي هر هزار کيلومتر بين يک الي دو ليتر روغن خواهد بود.
اين بخار روغن از بالاي موتور و از طريق شلنگهای متصل به درب قالپاق سوخت، به همراه هواي ورودي به پيشرانه، وارد موتور شده و میسوزد. درواقع سوختن بخار روغن در موتور بهتر از ورود آزاد آن به هواي بيرون است.
اما تبخير روغن به عوامل ديگري نيز وابسته است. انتخاب روغن نامناسب و غير سازگار با پيشرانه و يا استفاده از روغن بیکیفیت، گرماي بیشازحد موتور و… باعث میشود تا ميزان تبخير روغن بالا رود.
انتخاب نامناسب روغن می تواند با تشکیل لجن به پیشرانه آسیب وارد کند و هم روانکاری آن را به مخاطره بیندازد و یا مقدار بخار روغن را بیش از حد استاندارد افزایش دهد و در نتیجه شاهد روغن سوزی خودرو خواهیم بود.
اگر روغن به مقدار زیادی وارد سیلندر ها شود، بر روی شمع نشسته و در کارکرد و جرقه آن اثر منفی می گذارد.
خروج بخار روغن از درب روغن یکی از نشانه های ضعف در رینگ های پیستون است.
مطالب ویژه شما
نظر شما چیست؟