چرا بازار خودرو آشفته شد؟

پیشرانه- چرا بازار خودرو آشفته شد؟ این سؤالی است که طی ماه‌های اخیر بارها و بارها مطرح‌شده است و به همین تعداد تحلیل نیز در پاسخ به این سؤال منتشرشده است.

به گزارش وب‌سایت خبری «پیشرانه» روز گذشته پایگاه خبری اقتصاد آنلاین در پاسخ به این سؤال که چرا بازار خودرو آشفته شد؟ گزارشی منتشر کرد.

در این گزارش آمده است عوامل متعددی از سوی کارشناسان اقتصادی و فعالان این بازار عنوان‌شده که مهم‌ترین ‌آن‌ها افت شاخص بورس، کاهش حجم عرضه از سوی خودروسازان، رشد نرخ ارز، تشدید انتظارات تورمی ناشی از شرایط بی‌ثبات اقتصادی و همچنین تشدید فعالیت‌های سفته‌بازان بازار بوده است.

ریزش بورس یکی از متهمان گرانی خودرو

پاسخ نخست به سؤال چرا بازار خودرو آشفته شد؟ سقوط شاخص بازار سرمایه است. به اعتقاد آن‌ها، ریزش پی‌در‌پی ارزش بورس طی هفته‌های پیش زنگ هشداری برای سرمایه‌گذاران این بازار بود که زمان سوددهی به پایان رسیده و ادامه ماندگاری در این بازار با زیان همراه خواهد بود؛ به‌این‌ترتیب بخشی از نقدینگی‌ که البته حجم آن مشخص نیست، از بورس خارج و وارد بازار‌های دیگر مانند ارز، طلا و خودرو شده و بر قیمت آن‌ها تأثیر گذاشته است.

البته عده‌ای هم مخالف نقش ریزش بورس در گرانی خودرو هستند چراکه به گفته آن‌ها، بیشتر کسانی که با افت شاخص از بورس خارج‌شده‌اند دارای سرمایه‌‌های خردی بودند که حتی اگر وارد بازار‌های موازی مثل ارز، طلا و خودرو هم شده باشد، حجم نقدینگی‌شان به‌اندازه‌ای نبوده که بتواند عامل نوسانات شدید قیمتی در این بازار‌ها شود.

از طرفی برخی دیگر معتقدند که التهاب این روز‌های بازار خودرو از افت عرضه خودروسازان و اختصاص حجم بالایی از تولیدات آن‌ها به تعهدات معوق نشات گرفته؛ بر این اساس، اگرچه آمار‌ها نشان می‌دهد که تولید خودروسازی‌ها نسبت به سال قبل افزایش‌یافته اما در مقابل، تعداد تعهدات معوق آن‌ها به حدی بالاست که تیراژ فعلی جوابگوی تقاضای روز بازار نیست و ازاین‌رو به دلیل کسری عرضه و فشار تقاضا، بازار خودرو با جهش قیمت همراه شده است.

لازم به ذکر است که برخی منابع آگاه اظهار کرده‌اند که جدا از اختصاص بخشی از تولیدات خودروسازان به تعهدات قبلی، در کل میزان عرضه آن‌ها در شهریورماه نزولی بوده که البته برای تائید یا رد این ادعا باید منتظر انتشار آمار رسمی از سوی خودروسازان بود.

یکی دیگر از پاسخ‌هایی که به سؤال چرا بازار خودرو آشفته شد؟ داده می‌شود نقش سفته‌بازان بازار خودرو است؛ درواقع با حذف قیمت خودرو از سایت‌های فروش، فضا برای نرخ سازی در بازار خودرو بیشتر از قبل فراهم شد به‌طوری‌که با مراجعه به آگهی‌های موجود در این سایت‌ها، به‌وضوح متوجه بی‌سرو‌سامانی بازار خواهیم شد و ازآنجاکه قیمت‌گذاری در آن هیچ پایه و اساسی ندارد، بنابراین دارندگان خودرو تعیین‌کننده نرخ نهایی هستند.

از طرفی طی این مدت، برخی گروه‌ها و کانال‌های مجازی ذینفع به دلیل نبود نهاد ناظر و بلاتکلیفی نظام قیمت‌گذاری، سعی کردند با تزریق سیگنال‌های منفی به بازار مبنی بر ادامه رشد قیمت خودرو، انتظارات تورمی را افزایش داده و بر التهاب بازار دامن بزنند.

البته گفتنی است که انتظارات تورمی ایجادشده صرفاً تحت تأثیر جو‌سازی دلالان و یا دست‌های پشت پرده نبوده بلکه در شرایط فعلی که اقتصاد با رشد نقدینگی و تورم بالا همراه است، نمی‌توان انتظار داشت که قیمت‌ کالا‌ها کاهش یابد؛ بنابراین می‌توان گفت بی‌ثباتی اقتصادی عامل اصلی شکل‌گیری انتظارات تورمی و هجوم نقدینگی‌های سرگردان به بازار‌های مختلف بوده است.

هم‌دستی دلار با سایر عوامل

در این میان همان‌طور که شاهد هستیم، وضعیت بازار ارز هم دست‌کمی از خودرو نداشته و ماه‌ها است که نرخ دلار وارد فاز صعودی شده و اگرچه خود این بازار هم متأثر از شرایط نامساعد اقتصادی است، اما اصولاً در کشور ما قیمت تمام کالا‌ها تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم نوسان نرخ ارز قرار دارد؛ حالا ازآنجاکه طی حدود دو هفته گذشته روند رشد نرخ ارز سرعت گرفته، جو روانی حاصل از آن باعث شده تا قیمت خودرو نیز همگام با دلار افزایش یابد این هم یکی دیگر از پاسخ‌هایی است که به سؤال چرا بازار خودرو آشفته شد؟ داده می‌شود

بازار کشش افزایش بیشتر قیمت را ندارد

گفتنی است که افزایش قیمت خودرو متأثر از عوامل عنوان‌شده در حالی اتفاق افتاده که به گفته فعالان این حوزه، بازار خودرو دیگر کشش افزایش قیمت نداشته و ازآنجاکه توانایی خرید مردم هم کاهش‌یافته، این روند صعودی قیمت‌ها رکود تورمی ایجادشده در بازار خودرو را تشدید خواهد کرد؛ البته قبل از این جهش قیمت نیز فعالان بازار اظهار کرده‌اند که نرخ خودرو بسیار بالا است و با این رقم‌ها متقاضی ندارد.

قیمت‌گذاری دستوری علت‌ اصلی آشفتگی بازار خودرو

جدای از نقش موارد گفته‌شده در گرانی خودرو، کارشناسان اقتصادی در پاسخ به این سؤال که چرا بازار خودرو آشفته شد؟ بارها تأکید کرده‌اند که سیاست اشتباه قیمت‌گذاری دستوری و دو نرخی بودن خودرو است؛ به‌این‌ترتیب اگرچه افزایش بهای خودرو باعث ریزش متقاضیان و افت چشمگیر معاملات در بازار آزادشده، امانگاهی به آمار ثبت‌نام در قرعه‌کشی‌های اخیر خودروسازان نشان داد که خودرو ارزان‌قیمت کارخانه‌ای همچنان طرفداران زیادی دارد.

جدای از ضرورت اعمال اقداماتی همچون حذف سرکوب قیمت و افزایش تیراژ خودروسازان به‌شرط رفع موانع تولید، یکی از راهکار‌های پیشنهادشده برای کنترل بازار خودرو، عرضه آن در بورس کالا باهدف تک‌نرخی کردن و شفافیت نظام قیمت‌گذاری است که البته این موضوع اماواگرهای بسیاری به همراه داشته و فعلاً در مرحله تصمیم‌گیری است.