طرح تحول كيفيت در زنجيره تامين صنعت خودرو

دوشنبه - 15 آذر 1400

پیشرانه -صنعت خودرو سازی ایران با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند از جمله افزایش قیمت ارز، کاهش قدرت خرید مردم، فشار تحریم ها ، خارج شدن شرکای خارجی از قراردادها و بروز مشکلات تامین قطعات، کاهش تولید ، مکانیسم قیمت گذاری ناهمگون، و در راس آن ها نارضایتی عمومی از کیفیت، قیمت خودرو، بد قولی و ضعف خدمات پس از فروش قرار دارد تا جایی که به گفته مقامات قضایی کشور، همواره هزاران شکایت از خودرو سازان در دادگاه های کشور مطرح است.

پیشرانه -صنعت خودرو سازی ایران با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند از جمله افزایش قیمت ارز، کاهش قدرت خرید مردم، فشار تحریم ها ، خارج شدن شرکای خارجی از قراردادها و بروز مشکلات تامین قطعات، کاهش تولید ، مکانیسم قیمت گذاری ناهمگون، و در راس آن ها نارضایتی عمومی از کیفیت، قیمت خودرو، بد قولی و ضعف خدمات پس از فروش قرار دارد تا جایی که به گفته مقامات قضایی کشور، همواره هزاران شکایت از خودرو سازان در دادگاه های کشور مطرح است.

به گزارش وب سایت خبری«پیشرانه» از طرفي صنعت خودروسازي  سهم مهمي از اقتصاد كشور را از حيث توليد ارزش افزوده و ايجاد اشتغال دارا است. سابقه صنعت خودرو و  زنجيره توليد ارزش آن ، به ويژه در بخش صنايع كوچك و متوسط در زمينه قطعه سازي جايگاه استراتژيكي را در اقتصاد كشور ايجاد كرده است.

اما مسئله اصلي در اين صنعت که قبل و بعد از بروز تمامي مشكلات فوق الذکر نیز همواره وجود داشته است كيفيت خودروها است كه مكررا از سوي مقامات مسئول، نهادهاي نظارتي ، مجامع دانشگاهي ، تشكل ها ، رسانه ها و عامه مردم مورد نقد شديد قرار گرفته است. موضوع  بی کیفیتی خودرو ها علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی و حقوقی، صنعت خودورسازی ایران را با وجود قدمت پنجاه ساله خود در محدوده مرزهای کشورمان زمین گیر کرده است به نحوی که فروش خودرو ایرانی بدون مساعدت دولت و ایجاد محدودیت در واردات، حتی در مقدور داخل کشور هم به نظر نمی رسد..

بررسی دلايل ناكارآمدي و بهره وري نامناسب اين صنعت نيازمند بررسي ابعاد مختلف مشكلات و سياست هاي صنعتي و اقتصادي حاكم بر اين صنعت است که در مرکز آن ها نبود راهبرد توسعه و ارتقاء کیفیت صنعت خودرو سازی بخصوص صنعت قطعه سازی قراردارد. مشکلات كيفيت محصولات نهايي اين صنعت در زنجيره توليد محصول، وابستگي مستقيم به كيفيت قطعات دارد. و بخش وسيعي از آن حاصل نبود یک برنامه راهبردی و نظام مدیریت کیفیت کارا در صنعت قطعه سازي خودرو كشور است. مسئله ای که بسیار قبل از بروز مشكلات فوق الذكر وجود داشته و تمامي بحران هاي پيش آمده به آن را دامن زده است. لذا براي رفع ريشه اي مشكلات اين صنعت  بايد كار بهبود را از صنعت قطعه سازی كشور آغاز  کرد. لازم به ذکر است که گزارش برنامه راهبردی ارتقاء کیفیت صنعت خودروسازی سال ۲۰۲۰ آمریکا نیز بر همین موضوع تکیه دارد.

متاسفانه، وضعيت كنوني صنعت قطعه سازي خودرو كشور ، حاکی از رفتار تهاجمی و فشارهای مالی توليد كنندگان خودرو و نهادهاي نظارتي و بازرسي بر قطعه سازان است که عملا اين بنگاه ها را به سمت رفتار تقابلی برای ادامه حیات خود و بي تفاوتي و انفعال در توسعه کیفیت پيش برده است. در نتيجه، اغلب اين بنگاه ها هيچ انگيزه اي براي رشد و بهبود كيفيت، اصلاح سيستم مديريت كيفيت محصول يا حتي توسعه كسب و كار خود ندارند. دغدغه آن ها فقط اجرا و رعایت الزامات (آن هم در حد اقل آن)  و حفظ وضعيت موجود و ادامه حیات است.

از آنجايي كه معتقديم متخصصان مرتبط جهت شناسايي راه حل هايي براي  رفع یا مديريت  مشكلات تحريم، نوسانات قیمت ارز. گراني و … مشغول فعاليت هستند، انجمن مديريت كيفيت ايران نيز با توجه به تجربیات گسترده  در ۲۵ سال گذشته  در حوزه خودروسازی و عطف به درخواست تشكل هاي تخصصي حوزه قطعات و خودروسازي، و لزوم تاكيد بر ارتقاء كيفيت توليدات داخلي ، پروژه ی  ارتقاء سيستم مديريت كيفيت در صنعت خودروسازي متمركز بر شركت هاي قطعه ساز را با هدف بهبود زير ساخت هاي موثر بر كيفيت مبتنی بر برنامه راهبردی توسعه و ارتقائ کیفیت صنعت قطعه سازی خودرو در دستور كار قرار داد و با انجام تحقیقات گسترده در سطوح ملی و بین‌المللی و تجربیات عمیق خود در زمینه توسعه مدیریت کیفیت و استانداردسازی، «مدل راهبردی و برنامه های اساسی توسعه و ارتقاء کیفیت صنعت قطعه سازی خودرو» را طراحی نموده است و آمادگی دارد در اسرع وقت این برنامه ها را با همکاری مسئولین و ذینفعان صنعت خودروسازی ایران اجرائی نماید.

انجمن مديريت كيفيت ايران در ادامه ۲۵ سال تجربه موفق در حوزه های آموزش و پژوهش و اقدامات اجرایی که منجر به تصویب قانون توسعه و ارتقاء نظام استاندارد و مدیریت کشور و تدوین راهبرد ملی کیفیت و بسیاری دیگر شد، اهداف آتی خود را مترکز بر اجرای راهبرد ملی و توسعه و ارتقاء سطح مدیریت کیفیت در حوزه های با اهمیت صنعت و خدمات نموده است و برای شروع تحول در صنعت خودروسازی کشور را  هدف قرارداده و در اولین قدم طرح توسعه و ارتقاء سطح مدیریت کیفیت زنجیره این صنعت را تدوین و آماده اجرا نموده است.

در تدوین « طرح تحول كيفيت زنجيره تامين خودروسازی»، انجمن با نگاهی متفاوت از رويكرد جاري، بهبود كيفيت زنجیره تامین صنعت خودرو را با تمرکز بر توسعه سیستم مدیریت کبفیت شركت هاي قطعه ساز هدف قرار داده است.

انجمن مدیریت کیفیت ایران بعنوان يك تشکل  غیرانتفاعی مستقل، با نگاهي کل نگر، راهبردي و همه جانبه، وضعيت صنعت خودرو سازی و زنجیره تامین آن را از منظر «مدیریت کیفیت» مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.مسلم است که اجرای چنین برنامه گسترده و راهبردی بدون حمایت متولیان و مسئولین صنعت خودروسازی و پشتيباني و حمايت شرکت های خودرو ساز از یکطرف و تعهد و تلاش جدی شرکت های قطعه ساز برای توسعه و ارتقاء مدیریت کیفیت سازمان های خود امکان پذیر نخواهد بود. به موازات تحقق این امر، انجمن مديريت كيفيت ايران نیز می تواند با ساماندهی، آموزش و تجهیز نزدیک به یک هزار نفر کارشناس متخصص امور کیفیت شامل مشاوران سیستم های کیفیت و اساتيد و مدرسان مدیریت کیفیت، ارزيابان و مهندسین کیفیت، در اجرايي كردن برنامه ها و استراتژي هاي توسعه و ارتقاء سطح بلوغ مدیریت کیفیت تا حصول اثربخشي و دستيابي به اهداف تعيين شده، پشتيبان و همراه سازمان ها ی متولی و مسئول باشد.

طرح تحول کیفیت در زنجیره تامین صنعت خودرو سازی

انجمن مدیریت کیفیت ایران با توجه به سوابق و تجربیات خود در حوزه خودروسازی،  بر تحول در صنعت خودروسازی و توسعه کیفیت در زنجیره تامین آن  تمرکز کرده است و برای کمک به سیاست گذاری  در سطح کلان کشور برای توسعه  کیفیت صنعت خودرو  و هدایت آن در یک مسیر منطقی ، اقدام به تهیه طرح تحول صنعت خودروسازی نموده و به عنوان اولین گام  اقدام به تدوین طرح ارتقاء کیفیت زنجیره تامین و ارتقای مدیریت کیفیت قطعه  سازان نموده است. ما مطمئن هستنیم، در صورت اجرا شدن این طرح، ضمن توسعه و ارتقای همه جانبه صنعت قطعه سازی ، ابزاری مهم و پشتیبان برای توسعه کیفیت صنعت خودرو سازی نیز خواهد بود.

ضرورت  ایجاد هویت مستقل برای  صنعت قطعه سازی

برای ارتقاء صنعت خودرو، پیشنهاد میکنم، در گام نخست، صنعت قطعه  سازی به عنوان یک صنعت مستقل شناخته شود و وزارت صمت که هم اکنون به نوعی مالک  و سیاست گذار خودروسازی ها به شمار می رود، باید صنعت قطعه را جدا از صنعت خودرو بداند و برای آن هویت و شخصیتی  مستقل تعریف کند. تا زمانی که صنعت قطعه سازی هویت مستقل و مشخصی نداشته باشد، دنباله رو صنعت خودرو و وابسته به آن خواهد بود.  شرکت های خودروسازی هم که از نظر مدیریت کیفیت، دارای هویت مشخصی نیستند و در اجرای تعهدات  کمیتی تولید نیز تحت فشار قرار دارند ، الزاما باید متمرکز بر حل مشکلات  عدیده خودشان  باشند و نمیتوانند بدون حمایت  جدی و سیاست گذاری از بالا،  برنامه ریزی عمیق برای توسعه یکپارچه صنعت خودرو و قطعه سازی بوده وتوسعه کیفیت اثربخشی زیادی  داشته باشند.  لذا با در نظر گرفتن  ارزش اقتصادی و ظرفیت بالای اشتغال زایی، تمرکز بر قطعه سازی بر تمرکز بر خودروسازی اولویت دارد. قطعه سازی ایران دارای ظرفیت هایی است که می توان با برنامه ریزی برای توسعه مدیریت کیفیت در سطح استاندارد های سازندگان بزرگ خارجی، برای آن هویت قابل قبول مستقلی ایجاد کرد. در این صورت علاوه بر توسعه صنعت خودرو ملی ، شاهد استقبال خودرو سازان بزرگ خارجی برای سرمایه گذاری و حضور در صنعت اتومبیل سازی ایران نیز خواهیم بود.

رویکرد انجمن مدیریت کیفیت برای ارتقاء کیفیت صنعت خودرو

انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز با نمونه برداری از این مدل و با تکیه بر تجربیاتی که در طول مدت ۲۵ سال گذشته کسب کرده، اقدام به تهیه طرح تحول صنعت خودرو نموده است که  در مرحله اول زنجیره تامین را پوشش میدهد.  یکی از زمنیه های کسب تجربه در انجمن، طراحی مدل و انجام فرایند  ارزیابی  ۱۶ دوره جایزه ملی کیفیت است که نتایج بسیارمثبتی را به همراه داشتنه است. برای ارزیابی شدن در فرایند جایزه ملی کیفیت که از جنبه مدیریت کیفیت بسیار پیشرفته است ، سازمان ها باید برای توسعه و ارتقای کیفیت کار زیادی انجام دهند تا به مراتب بالا و دریافت تندیس برسند. شرکت های تولیدکننده قطعه و حتی خودروسازهایی  را داشته ایم که از مرحله اهتمام به کیفیت  آغاز کردند و پس از ۴ یا ۵ دوره شرکت در فرایند ارزیابی، به سطوح بالای اشتهار به کیفیت رسیده اند و برخی موفق به کسب تندیس نیز شدند.

استفاده از تمامی ظرفیت ها برای توسعه کیفی صنعت خودرو

تمام تلاش ما اینست که فضایی در انجمن مدیریت کیفیت ایجاد شود تا از دانشی که در صنعت خودرو و قطعه سازی وجود دارد برای توسعه کیفیت  استفاده شود. یکی از معضلات صنعت خودرو سازی ما عدم رابطه همکاری  خودروسازان  در حوزه های منافع مشترک است . همه شرکت های خودروسازی  در زنجیره تامین خود و استفاده قطعه فضای مشترکی دارند. هدف نهایی ما جمع کردن بازیگران اصلی صنعت خودرو در کنار هم و تجمیع نیروهای موجود در آنها است.  خوشبختانه در جریان ارزیابی ها ما تا حدودی توانستیم به این هدف برسیم و از بین نیروها  موجود در خودرو سازی و صنایع دیگر، حدود ۵۰۰ ارزیاب متخصص در ارزیابی، و به همین تعداد نیز کارشناس  مشاوردر مدیریت کیفیت تربیت کنیم. همچنین هم اکنون زیرساخت هایی برای اجرای طرح ایجاد کرده ایم و بانکی از مشاوران و مهندسان و مدیران کیفیت داریم که گستره ای از تخصص ها را در زمینه های مختلف، از جمله خودرو دارا هستند. همچنین، در حال طراحی مدل ارزیابی موفقیت پایدار با استفاده از بالاترین روش ها و استانداردهای تخصصی  مدیریت کیفیت  هستیم. برای صنعت  خودرو و به ویژه صنعت قطعه سازی نیز مدل خاصی  در حال طراحی است که مراحل نهایی را طی میکند.

ضرورت حمایت همه جانبه مسئولین و عزم  خودروسازان برای ارتقاء کیفیت قطعه سازی

اما نکته مهم این است که با تمام زیر ساخت هایی که با استفاده از ظرفیت های بالای اعضای حقوقی و حقیقی  انجمن  به وجود آممده، قطعا انجمن مدیریت کیفیت به تنهایی نمی تواند از عهده چنین کار بزرگی برآید. لذا اجرای موفق این امر، نیازمند ایجاد تعامل و تفکر مشترک و هم راستا، با استفاده از تمامی امکاناتی است که در این صنعت به صورت بالقوه وجود دارد و باید به یک حرکت یکپارچه با محور متولیان صنعت خودرو کشوربیانجامد.  برای این منظور لازم است،  در وحله اول،  وزارت صمت  به عنوان متولی صنعت خودروسازی و مالک اصلی شرکت های عمده خودروسازی  در کشو،ر در انجام این امر مهم همراه شود و با هدایت خودروسازان عمده  وحمایت  های همه جانبه ، تمام امکانات  مورد نیاز را در مسیر انجام این طرح قرار دهد.  روشن است که  مشارکت انجمن های مرتبط به خودروسازی نیز برای ایجاد هماهنگی و عزم لازم در بین قطعه سازان و موفقیت  این طرح و  ارتقاء کیفیت رنجیره تامین، جایگاه ویژه ای را دارند.

فرزين انتصاريان  رئيس انجمن مديريت كيفيت ايران

اولین نفر امتیاز دهید

نظر شما چیست؟