بازار خودرو اسیر دلار؛ امروز ملتهب فردا مبهم

پیشرانه – بازار خودرو ایران دیگر صرفاً یک بازار کالایی نیست؛ به  تقاطع ناکارآمدی سیاست‌گذاری، بی‌ثباتی اقتصادی و ناتوانی مدیریتی تبدیل شده است. در شرایط این بازار اسیر دلار با امروزی ملتهب و فردایی مبهم همراه شده است

به گزارش پایگاه خبری پیشرانه ، بر خلاف تصور ، خواسته و یا ادعای مسئولان دلار فرمان هدایت و کنترل بازار خودرو را در اختیار گرفته و با عبور از مرز ۱۴۰ هزار تومان آینده این صنعت را با وضعیت پیچیده و مبهم هواجه کرده است.

در این شرایط افزایش نرخ ارز نه فقط یک عامل بیرونی، بلکه ابزاری شده که آینده این بازار را به گروگان گرفته و هر روز حلقه فشار را تنگ‌تر می‌کند.

واقعیت این است که نرخ ارز در ایران سال‌هاست از یک شاخص اقتصادی به یک «فرمانده پنهان» تبدیل شده است؛ فرمانده‌ای که بدون پاسخ‌گویی، قیمت‌گذاری می‌کند، انتظارات تورمی می‌سازد و تصمیمات صنعتی را بی‌اثر می‌کند. صنعت خودرو، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنایع کشور، بیش از همه قربانی این وضعیت است. خودروساز هنوز برای تأمین  قطعات به ارز وابسته است و با هر جهش ارزی، هزینه تولیدش منفجر می‌شود.  افزایش قیمت، افت کیفیت و کاهش تیراژ بخشی از اثر گذاری این فرمانروایی است.

تکلیف واردات خودرو هم که با این شرایط مشخص است.

اما فاجعه فقط در سمت تولید یا واردات رخ نمی‌دهد. در سمت بازار، افزایش نرخ ارز عملاً خودرو را از یک کالای مصرفی به یک دارایی سرمایه‌ای بدل کرده است. تا زمانی که انتظارات تورمی مهار نشود، خودرو نه برای استفاده، بلکه برای حفظ ارزش پول خریداری می‌شود. سیاست‌گذار هم با قیمت‌گذاری دستوری، نه‌تنها این آتش را خاموش نکرده، بلکه با ایجاد شکاف عمیق بین قیمت کارخانه و بازار، بنزین روی آن ریخته است. شکافی که رانت می‌سازد، دلالی را تقویت می‌کند و مصرف‌کننده واقعی را حذف می‌کند.

این در حالی است که افزایش نرخ ارز، قدرت خرید مردم را نابود کرده و بازار خودرو را به بازاری نیمه‌جان تبدیل کرده است. تقاضا وجود دارد، اما «تقاضای مؤثر» در حال فروپاشی است. خانوارهایی که تا چند سال پیش توان خرید خودروهای اقتصادی را داشتند، امروز حتی از بازار دست‌دوم هم عقب رانده شده‌اند. در چنین شرایطی، سخن گفتن از رونق تولید یا جهش عرضه، بیشتر به شوخی تلخ شباهت دارد تا تحلیل اقتصادی.

از سوی دیگر، خدمات پس از فروش و بازار قطعات یدکی نیز زیر ضربه افزایش نرخ ارز در حال فرسایش است. قطعات کمیاب‌تر، گران‌تر و بعضاً بی‌کیفیت‌تر شده‌اند. هزینه تعمیر و نگهداری خودرو افزایش یافته و فشار مضاعفی بر مصرف‌کننده وارد می‌کند؛ مصرف‌کننده‌ای که نه در خرید خودرو حمایت می‌شود و نه در نگهداری آن.

مسئله اساسی اینجاست: آیا سیاست‌گذار واقعاً پذیرفته که بدون ثبات ارزی، هیچ اصلاحی در بازار خودرو ممکن نیست؟ یا همچنان قرار است با بخشنامه، دستورالعمل و وعده‌های کوتاه‌مدت، صورت‌مسئله پاک شود؟ تجربه سال‌های گذشته نشان داده که هر بار نرخ ارز جهش کرده، تمام برنامه‌های صنعت خودرو از خصوصی‌سازی تا واردات و حتی همکاری‌های بین‌المللی، عملاً به حالت تعلیق درآمده‌اند.

افزایش نرخ ارز، آینده بازار خودرو را گروگان گرفته؛ اما گروگان‌گیر اصلی، بی‌تصمیمی و فقدان راهبرد روشن است. تا زمانی که سیاست ارزی، صنعتی و تجاری در یک مسیر هماهنگ حرکت نکنند، بازار خودرو نه به ثبات می‌رسد و نه به عدالت. ادامه این وضعیت، تنها یک دستاورد دارد ؛  خودروی گران‌تر، مصرف‌کننده ناراضی‌تر و صنعتی که هر روز بیشتر از رقابت جهانی عقب می‌ماند.