مهدی اسدی 
پیشرانه- بزرگ‌ترین کارخانه خودروسازی در کشور “ایران خودرو” است که در صنعت خودروسازی که پس از نفت، بزرگ‌ترین صنعت در کشور به‌حساب می‌آید، نقش بسیار پررنگی داشته است.
به گزارش وب سایت خبری «پیشرانه» این شرکت که بانام قدیم “ایران ناسیونال” در سال ۱۳۴۱ متولد شد، تاکنون توانسته سهم بزرگی از صنعت خودرو را درزمینهٔ تولید و مونتاژ انواع خودروهای سبک و سنگین، در داخل کشور به خود اختصاص دهد. اولین خودروی تولید داخل پیکان بود که توسط این شرکت و تحت لیسانس تالبوت انگلستان، ساخته شد. تلاش این گروه صنعتی در راستای ایجاد فرصت‌های جدید و تنوع منابع شرکت بر این بوده که با برندهای بزرگ خودروسازی دنیا در بخش‌های مختلف تأمین، تولید، فروش و خدمات پس از فروش، همکاری داشته باشد که در این میان می‌توان به مرسدس بنز، پژو، رنو و … اشاره کرد.
ایران خودرو به‌عنوان یک شرکت سهامی عام دارای سهام‌داران متعددی بوده، و در میان آن‌ها، شرکت تدبیر سرمایه آراد بالاترین سهم را دارد. بر این اساس می‌توان گفت، شرکت کروز که مالک تدبیر سرمایه آراد و سهام‌دار شرکت سپهر کیش ایرانیان است، باواسطه دارای ۲۵.۸۵ درصد سهام این شرکت خودروساز است.
شرکت‌های تابعه ایران خودرو
طی سال‌ها فعالیت این شرکت به‌مرور گسترش پیداکرده و در حال حاضر دارای ۳۱ شرکت تابعه است:
- تهيه و توزيع قطعات و لوازم‌یدکی ايران خودرو – ايساكو (هولدينگ)
- امداد خودرو
- ایران‌خودرو خراسان
- ایران‌خودرو دیزل
- ایران‌خودرو شمال غرب
- ایران‌خودرو فارس
- ایران‌خودرو مازندران
- ایران‌خودرو کرمانشاه
- ایران فاوا گسترش
- ایران‌خودرو تبریز
- ایران‌خودرو سمنان
- ایران‌خودرو عشق‌آباد
- بازرگانی ایران‌خودرو شمال غرب
- تام ایران‌خودرو
- تعاونی اعتبار کارکنان گروه صنعتی ایران‌خودرو
- تعاونی خاص کارکنان ایران‌خودرو
- توسعه‌ی سرمایه‌ی رسا
- توسعه‌ی صادرات صنعتی
- دفتر چین (شان دانگ یانگ من )
- سمند بلاروس (یونیسان )
- سمند ونزوئلا
- سنیران اتو
- شبکه مبادلات غیر بورسی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
- شرکت خودروهای سفارشی ایران‌خودرو (آپکو)
- شهرک‌های صنعتی ایران‌خودرو
- طراحی ، مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو)
- گروه صنعتی قطعات اتومبیل ایران (یاپکو)
- مهندسی خدمات صنعتی ایران‌خودرو (ایسیکو)
- موسسه فرهنگی ورزشی ایران‌خودرو
- نگار نصرسهام
- سرمایه‌گذاری سمند
ایساکو (ISACO)
ایساکو که شرکت تهیه و توزیع قطعات یدکی ایران‌خودرو است، در سال ۱۳۶۵ به‌عنوان یک شرکت سهامی خاص درزمینهٔ خرید، فروش، صادرات و واردات انواع خودرو و همچنین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش شروع به کار کرد. بیش از ۹۹/۹۹ درصد از سهام ایساکو متعلق به این خودروساز بوده که از اواخر سال ۱۳۷۰، اداره امور آن به وزارت صنایع سنگین سپرده شد و بدین ترتیب زیر نظر این شرکت قرار گرفت. در طول بیست سال گذشته بیشترین فعالیت ایساکو درزمینهٔ تأمین و توزیع قطعات یدکی ایران‌خودرو بوده، که باگذشت زمان، خدمات پس از فروش محصولات ایران خودرو نیز به مجموعه فعالیت‌های این شرکت اضافه شد.
ساپکو (SAPCO)
می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین تحولات سال ۱۳۷۰ در ایران خودرو تأسیس ساپکو بوده است. ساپکو که از دیگر شرکت‌های زیرمجموعه ایران‌خودرو است، شرکتی طراحی مهندسی است و عمده فعالیت آن درزمینهٔ طراحی و تأمین قطعات یدکی خط تولید ایران‌خودرو است. ساپکو که می‌توان گفت در ارزش ایران‌خودرو نقش بسزایی دارد، باهدف تکمیل زنجیره طراحی، ساخت و مونتاژ قطعه در داخل کشور تأسیس‌شده است.
ایران خودرو دیزل
فعالیت شرکت ایران‌خودرو تنها درزمینهٔ خودروهای سبک و سواری نبوده، و درزمینهٔ تولید خودروهای سنگین و دیزلی مانند کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس، ون و … نیز فعالیت دارد. فعالیت ایران خودرو در این زمینه در یکی از شرکت‌های تابعه آن به نام ایران خودرو دیزل انجام می‌شود، که می‌توان گفت این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای سنگین و کار در خاورمیانه است. ایران خودرو دیزل در ابتدا بانام گروه صنعتی خاور و با تولید کامیون کار خود را شروع کرد. پس‌ازآن از سال ۱۳۷۸ به‌عنوان شرکت تابعه ایران‌خودرو و با عنوان ایران خودرو دیزل به فعالیت خود درزمینهٔ تولید انواع خودروهای سنگین و نیمه سنگین ادامه داد. در این کارخانه خطوط تولید کامیون، کشنده و کمپرسی‌های بنز وجود دارد.
محصولات ایران خودرو
محصولات ایران خودرو را می‌توان در چند گروه جای داد:
۱۰ مدیر و ۱۱ دوره مدیریت بر ایران خودرو
مدیران ایران خودرو را می‌توان در ۲ دسته پیش و پس از انقلاب جای داد. تا قبل از انقلاب اسلامی خیامی‌ها که مؤسس اصلی ایران خودرو بودند، مدیریت آن را تحت نام “ایران ناسیونال” بر عهده داشتند. پس از انقلاب اسلامی عمر مدیریت در ایران‌خودرو تا مدت‌ها کوتاه بود، به‌طوری‌که می‌توان گفت سمت مدیریت در این کارخانه از آن زمان تاکنون ۹ دوره مدیریت را به خود دیده است. ابتدا محمد موسوی به‌عنوان مدیرعامل ایران‌خودرو پس از برادران خیامی انتخاب شد. بعد از پایان عمر کاری کوتاه ایشان در ایران‌خودرو، علی صفری جایگزین او شد که در دو دوره، مدیریت ایران خودرو را بر عهده داشت. او در دوره اول مدیریت خود به مدت یک سال بر سر کار بود و پس‌ازآن میرخانی رشتی به مدت ۶ سال (۱۳۶۲-۱۳۶۸) مدیریت این کارخانه را در دست گرفت. پس از میرخانی رشتی، مجدد آقای صفری دومین دوره مدیریت خود در ایران خودرو را به مدت ۲ سال گذراند. به دنبال آن آقای تهرانی نژاد ۲ سال در ایران خودرو فعالیت کرد. منوچهر غروی مدیر بعدی ایران‌خودرو بوده که پس از ۱۳ سال فعالیت مدیریتی در سایپا به ایران خودرو آمد و به مدت هفت سال به‌عنوان مدیرعامل ایران کارخانه فعالیت کرد.
از دیگر مدیران ایران خودرو آقای منوچهر منطقی است که به “پدر موشکی ایران” نیز معروف است. منطقی به مدت ۸ سال مقام مدیریت ایران‌خودرو را بر عهده داشت. در سال ۱۳۸۸ منطقی از کار برکنار شد و جواد نجم الدین سکان مدیریتی ایران‌خودرو را در دست گرفت. پس از ۴ سال از مدیریت نجم الدین، در سال ۹۲، هاشم یکه زارع که پیش از آن ۱۲ سال مدیریت سایپادیزل را بر عهده داشت، بر روی کار آمد. درنهایت چندی پس از برکناری و بازداشت هاشم یکه زارع در مرداد ۱۳۹۸، فرشاد مقیمی، معاون وزیر صنعت به سمت مدیرعاملی ایران‌خودرو منصوب شد.
بر اساس گزارش فعالیت و وضع عمومی گروه ایران‌خودرو برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۷، تعداد کارکنان این گروه ۵۷.۹۷۴ نفر بوده است.
مطالب ویژه شما
نظر شما چیست؟