چرایی و دلایل تاخیر چند ماهه در واردات خودروهای خارجی؟!

دوشنبه - 3 بهمن 1401

دادفر: همه تصمیم گیری های مربوط به خودرو، توسط وزارت صنعت و معدن، اتخاذ نمی شود. برای مثال، ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت، باید تعداد اسقاط خودرو به ازای واردات خودرو را تعیین کند. سازمان ملی استاندارد ایران نیز، باید در مورد تطابق استانداردها اظهار نظر کند.

پیشرانه – زمزمه های اولیه و جدی آزاد شدن واردات خودرو در ماه های بهمن و اسفند ۱۴۰۰ مطرح شد و با تمدید نشدن مصوبه ممنوعیت واردات خودرو، از نظر قانونی از اواخر اردیبهشت ۱۴۰۱ منعی برای واردات خودرو وجود ندارد. با این حال، آئین نامه واردات خودرو در آبان ۱۴۰۱ نهایی شد و اولین خودروهای وارداتی در اوایل دی ماه سال جاری، در بند لنگه استان هرمزگان تخلیه شد. در روزهای اخیر، اعلام شد اولین خودروهای وارداتی در روز سه شنبه ۴ بهمنن ۱۴۰۱ در بورس کالا عرضه خواهد شد.

در گفت و گوی اختصاصی وب سایت خبری- تحلیل «پیشرانه» با مهدی دادفر (دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو)، چالش های واردات خودروهای خارجی و شرایط و الزامات موجود در حوزه واردات خودرو، بررسی شده است.

***** 

*در ماه های اخیر که آئین نامه واردات خودرو تصویب شد و در شهریور ۱۴۰۱ انتشار پیدا کرد، ایراداتی از طرف مجلس به این آئین نامه وارد شد و در آبان امسال، ایرادات آن برطرف شد. جنابعالی در مهر ماه امسال گفته بودید که در مدت دو ماه امکان واردات خودرو وجود ندارد. برخی فعالان بازار خودرو هم می گفتند اگر قرار بر واردات انبوه خودرو باشد، حداقل باید از شش ماه قبل به شرکت خودروساز سفارش داده شود.

در حالی که در هفته های اخیر، نظر شما نسبت به سرعت دادن به واردات خودرو عوض شده و اخیراً گفته اید وزارت صنعت و معدن، اقداماتی انجام داده و کارهای مربوط به واردات خودرو را سریع و حداکثر ۴۸ ساعته انجام می دهند. چه اتفاقی در خصوص واردات خودرو رخ داده که نظر شما نسبت به اظهار نظر خودتان در مهر ماه امسال تغییر کرده است؟

-نظر من عوض نشده و فقط وزارت صنعت و معدن، کارها را سریع انجام می دهد، یعنی فقط همین بوده و اتفاق دیگری نیفتاده است. در ارتباط با کُل روند واردات و روند تایید استاندارد، می توانم بگویم از زمانی که تصمیم می گیریم که یک خودرو وارد کنیم تا این خودرو قابلیت عرضه در بازار پیدا کند، حداقل زمان ممکن در سال های گذشته برای واردات خودرو، چهار ماه بود.

از وقتی که ما تصمیم می گیریم یک ماشین را با مشخصات معین وارد کنیم، اولین کاری که باید انجام بدهیم این است که باید مدارک و مستندات استانداردی خودرو را تهیه کنیم و بر اساس استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی ایران، اسناد مربوطه را آماده کنیم و تحویل سازمان ملی استاندارد ایران بدهیم.

البته باید پیش از این کار، باید یک تقاضا به اداره کل خودرویی وزارت صنعت و معدن، بدهیم. این اداره کل، ما را به معاونت خدمات پس از فروش کالا ارجاع می دهد که ببینند ما می توانیم این خدمات پس از فروش را ارائه کنیم یا نه. اگر معاونت خدمات پس از فروش تایید کرد، این موضوع را به اداره کل خودرویی وزارتخانه اعلام می کند.

در ادامه، اداره کل خودرویی وزارت صنعت و معدن، یک نامه به سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست ارسال می کند که این متقاضی می خواهد خودرو وارد کند، مدارک و مستندات او را دریافت و بررسی کنید. به این صورت، از این سازمان ها خواسته می شود که بررسی کنند این ماشین که می خواهد وارد شود، با استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی ایران تطابق دارد یا نه.

وقتی که مشخص شود این خودرو، مطابق استانداردهای کشورمان هست، اداره کل خودرویی وزارت صنعت و معدن در صورت وجود منابع ارزی، ما را به بانک مرکزی معرفی می کند. بانک مرکزی هم، تخصیص ارز را انجام می دهد و ما کار انتقال ارز را انجام می دهیم. فرآیندهای دیگر را هم پیش می بریم، محموله را بار می کنیم و وارد گمرک کشور می کنیم.

این خودروی خارجی ممکن است از شرکت اصلی و تولید کننده خودرو یا از واسطه ها خریداری شده باشد. وقتی که این خودرو را وارد گمرک کنیم، انجام کارهای گمرکی شروع می شود و باید اظهار گمرکی کنیم. در این مرحله، سازمان استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست باید تایید کنند که این خودرو، همان خودرویی هست که قبلاً مدارک آن تایید شده. اگر این سازمان ها، تایید کنند، ما می توانیم این خودرو را ترخیص کنیم و از گمرک خارج کنیم.

در سال های قبل که واردات خودرو آزاد بود، طی کردن این مراحل ۴ ماه طول می کشید. البته همزمان با این اقدامات، باید کارهای دیگری هم انجام بدهیم از جمله این که به سازمان امور مالیاتی اظهار نامه تحویل بدهیم و پول نقد هم برای واردات خودرو داشته باشیم.

به علاوه این که باید ۲ تا ۵ نمونه از این خودرو، قبلاً وارد کرده باشیم تا پلیس راهنمایی و رانندگی آنها را در مدت چند روز، تست کند و اجازه شماره گذاری بدهد، یا سازمان محیط زیست و سازمان استاندارد ایران، بررسی های لازم را انجام بدهند.

این فرآیند، در سال های قبل ۴ ماه طول می کشید، اما الان آن بخش یا کارهایی که مربوط به وزارت صنعت و معدن هست، خیلی سریع انجام می شود. ما الان به مدت ۲۰ روز یا ۲ ماه معطل جواب دادن نامه اداره کل خودرویی وزارت صنعت و معدن، نمی شویم. در حال حاضر، این تفاوت نسبت به سال های قبل ایجاد شده و البته این ایجاد تفاوت، خیلی مهم است چون کارها به سرعت انجام می شود و اتفاقی که الان افتاده، این است.

شاید سرعت انجام کارها در وزارت صنعت و معدن، در سر جمع زمان مورد نیاز برای واردات خودرو اثر بگذارد، اما این نوع رفتار وزارت صنعت و معدن، منجر به واردات قطعی خودرو نخواهد شد. در حال حاضر، رفتار وزارت صنعت، یک رفتار حرفه ای، دقیق و سریع بوده و کارها را به سرعت انجام می دهند.

*با این تغییراتی که در وزارت صنعت و معدن ایجاد شده و تسهیل انجام کارها عملی شده، واردات خودرو در چه زمانی می تواند محقق شود؟

-همه تصمیم گیری های مربوط به خودرو، توسط وزارت صنعت و معدن، اتخاذ نمی شود. برای مثال، ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت، باید تعداد اسقاط خودرو به ازای واردات خودرو را تعیین کند. سازمان ملی استاندارد ایران نیز، باید در مورد تطابق استانداردها اظهار نظر کند.

اگر همه این سازمان ها و نهادها، با همدیگر همراهی و همکاری کنند، می توان در مدت یک ماه تا ۴۰ روز، ماشین خارجی را به گمرک ایران رساند. نکته این است که این سازمان ها، با هم همکاری نمی کنند. از طرف دیگر، استانداردهای خودرویی اجباری شده در ایران، برگرفته از ای مارک (استاندارد خودروسازی اروپا/MARKـE) است.

*سازمان ملی استاندارد ایران در رابطه با خودرو، تفاوت استاندارد کشورها و قاره های مختلف دنیا را چگونه در نظر می گیرد؟

-سازمان ملی استاندارد ایران، استانداردهای دیگر را قبول نمی کند و یک مشکل ما در حوزه واردات خودرو، همین است. برای مثال، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، استانداردهای خاص خودرشان را دارند و چین، استاندارد خاص خودش را دارد. همچنین ایالات متحده آمریکا، استنانداردهای خاص خودش را دارد، یا کانادا استانداردهای خاص خودش را دارد.

*چون استانداردهای ۸۵ گانه خوورویی از استانداردهای اروپا گرفته شده، راحت ترین منطقه برای واردات خودرو، همان اروپا خواهد بود. درست است؟

-دقیقاً همین طور است. راحت ترین جا برای واردات خودرو، کشورهای اروپایی بوده و سازمان ملی استاندارد ایران، استانداردهای کشورهای اروپایی را به رسمیت می شناسد. البته لازم می دانم که بگویم سازمان ملی استاندارد ایران، استاندارد گذاری نمی کند، بلکه صحه گذاری می کند.

سازمان ملی استاندارد ایران، قطعاتی را که استاندارد اروپایی داشته باشند، به سرعت می پذیرد، اما استانداردهای دیگر را به راحتی نمی پذیرد و باید استانداردهای کشورهای دیگر را همگن سازی کرد تا مورد تایید سازمان ملی استاندارد ایران قرار بگیرد.

سازمان ملی استاندارد ایران، می گوید خودش این همگن سازی را انجام نمی دهد و  وارد کننده خودرو باید این کار را انجام بدهد. همگن سازی استانداردها، حداقل ۶ ماه زمان می بَرد و هزینه های زیادی دارد. 

*در اوایل آبان امسال، وزارت صنعت و معدن، در ابتدا یک لیست از ۷ شرکت منتخب برای واردات خودرو را اعلام کرد. در روزهای بعدی، اسم چند شرکت منتخب دیگر اعلام شد و تعداد شرکت های اعلام شده به ۱۲ مود رسید.

چگونه شرکت کوشا خودرو که اسم آن دیرتر از ۱۲ شرکت منتخب اعلام شد، زودتر از همه شرکت اقدام به واردات خودرو کرد و تعدادی خودروی خارجی جدید توسط این شرکت در اوایل دی ماه امسال وارد کشور شد؟ 

-تعداد خودروهایی که توسط شرکت کوشا خودرو وارد کشور به ۴۰ دستگاه هم نمی رسید. شرکت کوشا خودرو، از اعضای قبلی و فعلی انجمن وارد کنندگان خودرو بوده و هست. حدود یک ماه است که در این دوره، این شرکت برای واردات خودروهای خارجی فعال شده.

البته هنوز مشکلات مربوط به تاییدیه های استاندارد توسط سازمان ملی استاندارد ایران حل نشده. شرکت کوشا خودرو، ثبت سفارش انجام شده و کالا را وارد کرده است. هر چند که از واردات ۵۰ هزار یا ۶۰ هزار خودرو هم صحبت شد ولی می توانید از همان کسانی که این موضوع را مطرح کردند سوال کنید که این خودروها کجا هستند و چه زمانی وارد کشور می شود.

شرکت آرین موتور هم، تعدادی خودروی میتسوبیشی وارد کرده است. البته شرکت کوشا خودرو، یک طرح عملیاتی پایلوت انجام داده و به خاطر ریسک پذیری بالا، پیشگام واردات خودرو شد تا ببیند سازمان ها و نهادهای مرتبط، چگونه رفتار می کنند.

بعد از این که وزارت صنعت و معدن، به اعضای انجمن وارد کنندگان خودرو، گفت بیایید کمک کنید که واردات انجام شود، دو شرکت از اعضای انجمن که توانایی این کار را داشتند، گفتند ریسک این کار را می پذیرند. این دو شرکت، تعدادی خودرو وارد کرده اند  و تقریباً در حال آزمایش کردن فرایند واردات خودرو هستند. 

*آقای امید قالیباف، سخگوی وزارت صنعت و معدن در روز ۶ دی ماه امسال اعلام کرد که «فروش خودروهای وارداتی از هفته سوم دی در بورس آغاز می شود». هفته سوم دی گذشت و الان اعلام شده که اولین خودروهای وارداتی در روز سه شنبه ۴ بهمن ماه جاری در بورس کالا عرضه می شود.

همان خودروهایی که شرکت های عضو انجمن، احتمالاً چه زمانی می توانند از سازمان ملی استاندارد مجوزهای لازم را بگیرند؟

-ما دقیقاً نمی دانیم چقدر زمان می بَرد تا این خودروها به بورس کالا برسند. البته وزارت صنعت و معدن، در حوزه استاندارد، وظیفه ای ندارد.

*مقامات وزارت صنعت و معدن فکر کرده اند که کارها به سرعت انجام می شود و بر این اساس اعلام کردند که خودروهای وارداتی در هفته سوم دی ماه در بورس کالا عرضه می شوند.

-بله. مسئولان مربوطه، خودشان به تنهایی فکر کرده اند ولی باید با بقیه از جمله سازمان ملی استاندارد و ستاد سوخت، فکر می کردند. بعد هم تعرفه گمرکی باید مشخص باشد و حقوق و عوارض گمرکی باید پرداخت شود. تا این نوع کارها انجام نشود، ما نمی توانیم خودروهای وارداتی را از گمرک بیرون بیاوریم.

*چند هفته از واردات محموله های اولیه خودروهای خارجی گذشته است. آیا الان همان شرکت های کوشا خودرو و آرین موتور به عنوان عضو انجمن، به طور نسبی از وضعیت واردات خودرو رضایت دارند؟

-رضایت این شرکت ها صد در صدی نیست، اما در حد ۸۰ درصد رضایت دارند. از اقدامات وزارت صنعت و معدن، در حد ۸۰ درصد راضی هستند و بر این موضوع تاکید می کنم. هدف مشخص، واردات خودروهای خارجی بوده و این هدف، یک چشم انداز را برای افزایش عرضه و کاهش قیمت خودرو در بازار دنبال می کند.

کارهای مربوط به واردات خودرو، در بخش مربوط به وزارت صنعت و معدن، خیلی متفاوت تر از سال های قبل، انجام می شود. این دفعه، آن مشکلات قبلی از جمله پیچیده شدن فرآیند کار و عدم پاسخگویی ها که در سال های قبل در وزارت صنعت و معدن وجود داشت، کم شده و به همین دلیل می گویم همکاران ما در انجمن تا ۸۰ درصد از عملکرد این وزارتخانه رضایت دارند.

*شرکت کوشا خودرو اعلام کرد که خودروهای وارداتی برند «کیا» را از کشور کره جنوبی وارد کرده و این خودروها در بندر لنگه تخلیه شد. آیا تعداد ۴۰ یا ۵۰ دستگاه خودرو آوردن از کره جنوبی با کشتی به صرفه هست یا این که این کار باید در قالب محموله های بزرگ انجام شود؟ 

-این همکاران ما گفتند این ریسک همکاری با دولت را به عنوان شرکت های پیشرو می پذیرند و می خواهند همراه شوند چون دولت، انجام این کار را می خواهد و علاقه دارد که این کار انجام شود. به هر حال، دولت اعلام کرد هر کسی می خواهد خودرو وارد کند، در وزارت صنعت و معدن ثبت نام کند.

بر این اساس بود که حدود ۵۰۰ شخصیت حقوقی و حقیقی، برای واردات خودرو ثبت نام کردند. اعداد عجیب و غریبی هم در مورد واردات خودرو اعلام شد که این شرکت ها می خواهند وارد کنند. تا یک ماه پیش، شرکت های منتخب، نتوانسته بودند واردات خودرو را انجام بدهند. به همین دلیل مقامات وزارت صنعت و معدن، خطاب به ما گفتند شما چرا برای واردات خودرو کمک نمی کنید.

*برخی از کسانی که تجربه واردات خودرو را در سال های قبل داشته اند، می گفتند سریع ترین راه برای واردات خودرو این است که از امارات متحده عربی خریداری شود. از طرفی ما می دانیم بندر لنگه که اولین محموله خودروهای وارداتی در آنجا تخلیه شد، در نیمه غربی استان هرمزگان قرار دارد و نزدیک ترین بندر به دوبی امارات است.

آیا واقعا، این خودروهای وارداتی برند «کیا موتورز» از دوبی نیامده و از کره جنوبی آمده؟

-اصلاً احتمال این که هر خودرو از شرکت تولید کننده مادر، به ایران برسد تقریباً نزدیک به صفر است. چون ما در شرایط تحریمی قرار داریم و انتقال پول ممکن نبوده و فروش مستقیم هم ممکن است. این که برخی می گویند خودروهای برند کیا از کره یا برند میتسوبشی از ژاپن یا برندهای دیگر با کشتی از آن کشورها می آید، این طور نیست،

نه چنین وضعی الان وجود دارد و نه در سال های قبل اتفاق افتاده است. نکته بعدی این است که از امارات هم بیاید، بعید است. مگر امارات در طول سال، چه تعداد مصرف خودرو دارد و مگر چقدر جمعیت دارد.

*بالاخره اگر همان طور که ادعا می شود این خودروها از کره جنوبی آمده باشد، بهتر است که این خودروها در بندرعباس تخلیه شود تا این که در جای دورتری مثل بندر لنگه.

-شاید هم از امارات آمده باشد و از کره نیامده باشد. شاید از هند یا از پاکستان آمده باشد یا شاید از عمان آمده باشد. تجربه ما این طور می گوید.

*تجربه شما چه می گوید و احتمال بیش تر را به کجای می دهید که این تعداد ۴۰ خودرو از آنجا آمده باشد؟

-می تواند از عمان یا هند یا پاکستان آمده باشد یا از همین امارات متحده عربی آمده باشد.

*از نظر شما، فرضاً همان محموله اولیه خودروهای برند کیا، نمی تواند از کره جنوبی و به طور مستقیم آمده باشد؟

-شاید هم از کره آمده باشد، یعنی از کُره به جای دیگر آورده باشند و بعد هم به ایران آورده باشند. در مورد این که برخی می گویند خودروهای وارداتی از امارات می آید، باید بگویم که خود امارات هم، خودرو ندارد که بخواهد از آنجا به ایران بیاید.

در یک دوره که ما خودروهای امارات را جذب می کردیم، آن خودروها قبلاً سفارش شده بود. به این صورت که مثلاً در امارات تعداد ۲ هزار خودرو، برای شرکت تولید کننده خودرو سفارش می گذاشتند و فرضاً ۵۰ خودرو را برای خودشان نگه می داشتند و ما ۱۹۵۰ دستگاه آن را به کشور می آوردیم.

حدود ۴ سال که واردات خودرو به ایران ممنوع شد، آنها اصلاً سفارش گذاری نمی کردند. لذا چنین اتفاقی نمی افتد. البته ما در شرایط تحریمی هستیم و حتی اگر این شرکت ها با نماینده برندهای خودرویی ارتباط داشته باشند از واسطه ها حتما استفاده خواهند کرد.

 

 

 

اولین نفر امتیاز دهید

نظر شما چیست؟