آیا بورس کالا مشکل خودروسازان را حل می‌کند؟

پیشرانه- وزارت صمت و حاکمیت اقتصادی کشور به دلیل شرایط نامساعد معیشتی مردم برای عبور از قیمت گذاری دستوری هنوز به نتیجه نرسیده‌اند. کاهش آمارتولید نیز نشان می دهد که خودروسازان توان کافی برای افزایش تولید را از دست داده‌اند. دراین میان از یک سو این پرسش مطرح می شود که آیا ادامه وضع موجود ممکن است و از سوی دیگر آیا بورس کالا مشکل خودروسازان را حل می کند؟

ثمره بیش ازیک دهه قیمت گذاری دستوری نه تنها تا‌کنون منجر به نتیجه مد نظر سیاست گذاران نشده، بلکه فاصله آنها با اهداف را کیلومترها بیشتر و بیشتر کرده است.

وضعیت موجود بازار خودرو را به بهشت دلالان و جهنم مصرف کنندگان تبدیل کرده است. در این میان هم فاصله دسترسی مردم برای خرید آسان و بهینه بیشتر شده است و هم امکان توسعه، پیشرفت و افزایش تولید بر اساس ظرفیت ها از تولید‌کنندگان گرفته شده است.

این وضعیت تنها برای سیستم رانتی و دلالی سودآور و رضایت بخش بوده است.

درهمین حال ثبت بیش از ۳ میلیون تقاضا برای ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو نیز به روشنی نشان می دهد که تفکرات دولتی و راهکارهای ارائه شده در خروج تقاضای غیر مصرفی در بازار موفق عمل نکرده است .

به بیان دیگر قیمت گذاری دستوری و فاصله قیمت کارخانه و بازار هچنان به عنوان اصلی ترین عامل، سفته بازی و دلالی را در بازار خودرو ماندگار و مسیر کاهش قیمت ها را مسدود کرده است.

با این وجود وزارت صمت به حذف تدریجی قیمت گذاری دستوری اعتقاد دارد؛ اما این اعتقاد در سال های اخیر موجب افزایش میزان فشار بر بازار خودرو شده است.

به عبارت بهتر قیمت‌گذاری دستوری کاهش نقدینگی، ضرر تولید و زیان انباشته را به همراه داشته است. همچنین عدم بازگشت اصل و فرع سرمایه مانع از پرداخت بدهی به سیستم بانکی و قطعه سازان شده است.

در این شرایط از یک سو زنجیره تامین با مشکلات سنگین همراه شده است و از سوی دیگر خودروسازان تامین نقدینگی برای ثبت سفارش و افزایش تولید با مشکلات زیادی مواجه شده اند.

اصرار بر اجرای این سیاست ۲۵۰ هزار همت زیان انباشته و ۲۰۰ همت بدهی روی دست خودروسازان گذاشته است.

ولی به دلیل تفکر بیشتر غیر اقتصادی همچنان مسیر ادامه دارد و زیان روی زیان تلنبار می‌شود.

در این میان به نظر می‌رسد بازگشت به بورس کالا و آغاز عرضه و فروش از این روش می تواند دولت، مصرف کننده و خودروسازان را به نتیجه مطلوب نزدیک کند.

البته شاید بازهم مخالفت های غیر منطقی و غیر واقعی و غیر اقتصادی در این مسیروجود داشته باشد و عنوان شود.

اما بررسی نتیجه مدت زمان کوتاهی که خودرو در بورس کالا عرضه شد می تواند دولتمردان را در اجرای مجدد این روش مصمم کند.

بورس کالا با توجه به محدودیت خرید وفروش و همچنین نحوه کشف قیمت فقط پای خریدار اصلی را به میان می کشد. قیمت ها، آنگونه به بازار نزدیک می‌شود و انگیزه های دلالی از بین می رود. بخشی از نیاز خودروسازان به نقدینگی تامین می شود. همچنین با خروج تقاضاهای غیر مصرفی و فروکش کردن انگیزه های دلالی علاوه بر کسب درآمدی که برای دولت دارد، دست آنان را برای آزادسازی قیمت‌ها متناسب با حاشیه بازار نیز باز می گذارد.