الزام صنعت خودرو به خصوصی سازی/ اجرای الگویی مانند چین در صنعت خودروی ایران

پیشرانه – انتقاد های زیادی بر خصوصی سازی و واگذاری ایران خودرو وجود دارد در حالی که بررسی نمونه های انجام شده در کشوری همچون چین نشان می دهد خصوصی سازی صنعت خودرو گامی در راستای توسعه حداکثری این صنعت است.

صنعت خودروی ایران سال هاست با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند که اصلی ترین راهکار آن خصوصی سازی است. درواقع خروج دولت از تصمیم گیری ها برای صنعت خودرو می تواند اقدامی موثر در راستای مشکلاتی باشد که باعث شده صنعت خودرو به صورت انحصاری این روند را طی کند.

اما مقاومت در برابر خصوصی سازی صنعت خودرو باعث شد تا این صنعت حتی با وجود ممنوعیت واردات هم نتواند توسعه پیدا کند.

اما دلایل بسیاری باعث شده تا در برابر خصوصی سازی مقاومت صورت بگیرد.  یکی از اصلی‌ترین نگرانی ‌ها درباره خصوصی‌سازی صنعت خودرو، احتمال ایجاد انحصار در بازار است.

در حال حاضر، دو خودروساز بزرگ داخلی، یعنی ایران‌خودرو و سایپا، سهم عمده‌ای از بازار خودرو را در اختیار دارند. منتقدان معتقدند که در صورت واگذاری این شرکت ‌ها به بخش خصوصی، این دو غول صنعتی می‌توانند با حفظ انحصار خود، قیمت‌ها را بالا ببرند و به بهبود کیفیت نپردازند. در واقع، با وجود حذف نظارت‌های دولتی، هیچ تضمینی وجود ندارد که رقابت واقعی ایجاد شود، بلکه ممکن است یک یا چند شرکت خصوصی جدید جایگزین این دو شوند و دوباره شرایط انحصاری ایجاد کنند. دراقع آن طور که پیداست دولت از کاهش سهم خود در بازار خودرو نگران است.

اما این در حالی است خصوصی سازی می تواند به اصلاح مدیریت در صنعت خودرو منجر شود. موضوعی که در بنگاه داری دولتی هیچ گاه رخ نخواهد داد. مدیران بخش خصوصی به دنبال توسعه حداکثری و توسعه سبد محصولات خود هستند و نمونه این موضوع را می توان در صنعت خودروسازی کشوری همچون چین دید که امروز از بازیگران اصلی بازار خودرو جهان به ویژه ایران است.

در کنار غول‌های خودروسازی دولتی مانند SAIC Motor، BYD، Geely و Great Wall Motors، شرکت‌ های خصوصی چینی نیز نقش مهمی در تغییرات و نوآوری‌های این صنعت ایفا کرده‌اند.

این شرکت‌ ها در حال حاضر تحولاتی اساسی در صنعت خودرو، به ویژه در زمینه خودروهای الکتریکی (EV) و فناوری‌های جدید، به وجود آورده‌اند و همچنین سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص داده‌اند.

چین توانست با اجرای سیاست ‌های خصوصی‌سازی تدریجی و ایجاد فضای رقابتی، به یکی از پیشگامان صنعت خودروسازی جهان تبدیل شود. این تحولات، به ویژه در دو دهه اخیر، در زمینه نوآوری فناوری، افزایش کیفیت، و گسترش بازارهای بین‌المللی تأثیر زیادی داشته است.

همچنین یکی از دلایلی که چین توانسته است در صنعت خودروسازی خصوصی موفق شود، سرمایه‌گذاری زیاد در تحقیق و توسعه (R&D) است. دولت چین، با توجه به اهمیت نوآوری در تولید خودروهای الکتریکی و خودران، از شرکت‌های خصوصی خودروسازی حمایت کرد تا در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این امر موجب شد تا شرکت‌های خودروسازی خصوصی مانند BYD، Geely، NIO، و Xpeng Motors بتوانند در زمینه خودروهای برقی و فناوری‌های جدید پیشرفت کنند.

موفقیت خصوصی‌سازی صنعت خودروسازی چین نشان‌دهنده اهمیت تدریج و برنامه‌ریزی‌شده این فرایند است. در حالی که سیاست‌های حمایتی دولت چین توانست بستری مناسب برای رشد و توسعه خودروسازان خصوصی فراهم کند، این موفقیت به دلیل نوآوری‌های تکنولوژیک، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و رقابت شدید داخلی و خارجی ممکن شده است. به‌طور کلی، چین توانسته است با ترکیب سیاست‌های دولتی و خصوصی‌سازی تدریجی، صنعت خودروسازی خود را از یک بازار داخلی به یک قدرت جهانی تبدیل کند.

این موضوع به خوبی نشان دهنده اثر گذاری خصوصی سازی بر توسعه صنعت خودروسازی است که باید در کشور اجرایی شود.