بحران ارزی، صنعت خودرو را تهدید می ‌کند

پیشرانه – صنعت خودرو و قطعه‌ سازی کشور این روزها با بحرانی جدی در تأمین مواد اولیه و دریافت ارز مواجه شده است؛ بحرانی که اگر چاره ‌ای فوری برای آن اندیشیده نشود، می‌ تواند به توقف گسترده خطوط تولید، ورشکستگی واحدهای کوچک و متوسط، افزایش قیمت خودرو و بیکاری هزاران کارگر منجر شود.

به گزارش پیشرانه- در شرایطی که صنعت خودرو و قطعه ‌سازی کشور با چالش‌ های ساختاری و مدیریتی متعددی دست به گریبان است، بحران‌ های جدید ناشی از نوسانات ارزی، تحریم‌ های خارجی، و کمبود مواد اولیه، آینده این صنعت را به‌ شدت تهدید می ‌کند. این در حالی است که هر تغییری در قیمت محصولات می تواند به راحتی بازار را نیز تحت تاثیر قرار داده و مصرف کننده نهایی را با چالش در خرید مواجه کند. بنا بر اعلام فعالان این حوزه، اگر چاره‌ ای فوری اندیشیده نشود، توقف خطوط تولید در ماه‌ های آینده دور از انتظار نخواهد بود.

براساس آمار انجمن صنایع همگن قطعه ‌سازی، بیش از ۱۲۰۰ واحد فعال در کشور به ‌طور مستقیم در تولید قطعات خودرو نقش دارند که بخش قابل توجهی از آن‌ها به مواد اولیه وارداتی و نیمه‌ ساخته وابسته ‌اند. این بدان معناست که هر نوع تغییر در بازار ارز تاثیر مستقیم خود را بر روی این بخش می گذارد. در ماه‌ های اخیر، محدودیت ‌های ارزی و کندی روند تخصیص ارز توسط بانک مرکزی، باعث توقف یا کندی جریان واردات مواد اولیه شده است.

از ابتدای سال جاری، کاهش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت و افت قیمت جهانی برخی کالاها، توان بانک مرکزی را برای مدیریت بازار ارز کاهش داده است. بسیاری از واحدهای تولیدی اعلام کرده ‌اند که ماه ‌ها در صف تخصیص ارز هستند یا مجبورند با نرخ ‌های غیررسمی بازار آزاد ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند. این موضوع هزینه تمام ‌شده تولید را به ‌شدت افزایش داده و حاشیه سود را به مرز صفر رسانده است.

در صورت تداوم این روند، توقف کامل یا نیمه ‌کامل خطوط تولید نه ‌تنها منجر به بیکاری ده‌ها هزار نیروی انسانی در زنجیره تأمین خودرو خواهد شد، بلکه موجب افزایش قیمت خودرو در بازار، تشدید نارضایتی عمومی و کاهش امنیت سرمایه ‌گذاری در این بخش کلیدی اقتصادی می ‌شود. طبق برآوردهای انجمن قطعه ‌سازان، بیش از ۷۰ درصد واحدهای کوچک و متوسط این صنعت در آستانه ورشکستگی قرار دارند. درواقع هر نوع اختلال در تامین قطعات می تواند خطوط تولید خودروسازان را هم با مشکلات جدی همراه کند.

دولت و بانک مرکزی باید هرچه سریع ‌تر نسبت به تثبیت نرخ ارز، تسهیل روند واردات مواد اولیه، و تعریف مشوق‌ های حمایتی برای قطعه ‌سازان داخلی اقدام کنند. در غیر این صورت، زنجیره تولید خودرو که از پیش دچار ضعف‌ های ساختاری است، با فروپاشی مواجه خواهد شد.

بی شک در چنین شرایطی تخصیص فوری ارز ترجیحی یا نیمایی برای واردات مواد اولیه صنعت خودرو می تواند راهکاری موثر محسوب شود. از سویی دیگر  باید ایجاد خط اعتباری ویژه برای قطعه ‌سازان کوچک و متوسط نیز ایجاد شود. همچنین تسهیل ثبت سفارش و کاهش بوروکراسی واردات قطعات و مواد اولیه نیز از موارد موثر در حل این مشکل است. در کنار این موارد نیز باید  یک بسته جامع نجات برای زنجیره تأمین خودرو با مشارکت بخش خصوصی نیز تدوین شود.

صنعت خودروسازی و قطعه‌ سازی ایران اکنون در نقطه جوش قرار دارد. اگر بحران ارزی و کمبود مواد اولیه به ‌موقع مدیریت نشود، این صنعت با رکود و فروپاشی گسترده مواجه خواهد شد. اقدام فوری دولت، شرط لازم برای حفظ اشتغال، تداوم تولید، و جلوگیری از افزایش فشار اقتصادی به جامعه است.