راه خودرو در دوران بایدن باز می‌شود؟

پیشرانه- چه کسی گمان می‌کرد در روز سه‌شنبه ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴، در لوزان سوئیس توافق هسته‌ای ایران و غرب امضا شود. بعد از امضای برجام اروپایی‌ها در برنامه‌ریزی برای ورود به بازار پر پتانسیل و بکر ایران از همه پیشی می‌گرفتند، چینی‌ها هم از سوی دیگر به منفعت‌طلبی پرداختند.

به گزارش وب‌سایت خبری «پیشرانه» کره‌ای‌ها و کمی هم ژاپنی‌ها به فکر تثبیت جایگاه منفعت‌طلبی خود بودند که این رؤیا دوام زیادی نداشت و با تغییر رئیس‌جمهور آمریکا و با سرکشی‌ها و زیر میز زدن‌های ترامپ به پایان رسید.

در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ دولت ایالات‌متحده به ریاست «دونالد ترامپ» به بهانه‌های واهی و ادعاهای بی‌اساس علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، از توافق بین‌المللی برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به «برجام» خارج‌شده و تمام تحریم‌های هسته‌ای ذیل این توافق را در دو بازه ۹۰ و ۱۸۰ روزه مجدداً اعمال کرد و در اقدام‌های مختلفی شروع به تهدید و یا تحریم کشورها، شرکت‌ها، بانک‌ها و شخص و گروهی که با ایران ارتباط داشت کرد.

۱۵ مرداد ۹۷ اما «دونالد ترامپ» در یک سخنرانی تلویزیونی ضمن امضای دستور بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ذیل برجام – که در تاریخ ۲۳ تیر ۹۴ و پس از توافق هسته‌ای تعلیق شده بودند – گفت: «این اقدامات شامل احیای تحریم‌ها بر صنعت خودروسازی، تجارت طلا و فلزات گران‌بها و تحریم‌هایی مربوط به واحد پول ایران (ریال) می‌شود».

پس از اقدامات رئیس دولت ایالات‌متحده شرکت‌های کوچک و بزرگ بین‌المللی مانند زیمنس، رنو، پژو، میتسوبیشی، فولکس‌واگن بسیاری از شرکت‌های دیگر در صنایع مختلف که از زمان امضای برجام بین تهران و گروه ۵+۱ به تعاملات با جمهوری اسلامی می‌پرداختند – یا بازار اقتصاد ایران را ترک کردند یا از تمایل خود برای ترک این کشور در آینده نزدیک خبر دادند.

پس از تقابل انتخاباتی ترامپ و بایدن و پیروزی پرحاشیه اما اختلاف جو بایدن فضا و شرایط به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد، پس از اولین اقدام رئیس جدید دولت ایالات‌متحده در اولین روز کاری خود در کاخ سفید ۱۵ فرمان اجرایی را امضا و بسیاری از فرمان‌های ترامپ را لغو کرد؛ ازجمله ممنوعیت ورود اتباع هشت کشور به آمریکا که ایران یکی از آن‌ها بود و نیز ساختن دیوار مرزی با مکزیک.

راه خودرو در دوران بایدن

شنیده می‌شود بسیاری از شرکای خارجی که بدون توجه به قراردادهای منعقدشده و از بیم تنبیه‌های چالشی ایالات‌متحده از ایران خارج‌شده بودند از چین و ماچین گرفته تا غربی‌ترین نقطه اروپا در تکاپو برای بستن چمدان‌های خود برای بازگشت به بازار بزرگ و بکر ایران هستند، اما با چه رویی خدا می‌داند.

در دوران تشدید فشارهای ترامپ شرکت‌های بزرگ چینی ازجمله هوآوی هم در امان نبودند و این ترس باعث شد تا بسیاری از خودروسازان چینی آمده و نیامده از بازار ایران خارج شوند.

قطعاً در بین رجعت کنندگان پژو و رنو به دلیل حضور سالیان سال خود در ایران و‌ به‌واسطه وجود زیرساخت‌های تولیدی و تجاری فرصت‌های بیشتری دارند و راه خودرو در دوران بایدن بازتر می‌بینند و زمزمه‌هایی هم از این بابت به گوش می‌رسد.

چینی‌ها که در اواخر دوره ترامپ کم‌کم و با قبول تغییر نام و لوگوی برند و نام محصولاتشان با شرکت‌های خودروسازی ایرانی قرارداد منعقد کرده بودند این بار راحت‌تر و بدون پنهان‌کاری وارد بازار ایران خواهند شد.

با توجه به شرایط و بسته بودن مسیر واردات خودرو به دلیل تحریم‌های داخلی، فرصت مناسبی برای تولید خودرو در پیش روی شرکت‌های ایرانی و خارجی ازجمله چینی‌ها پیش‌آمده که بتوانند توسعه بازار داده و با پوشش دادن به خلأ پیش‌آمده در این چند سال گذشته و زیان دوران کرونایی، روزگاران متفاوت پسا برجام، پسا کرونا و پسا ترامپ را با ظهور فرشته نجات خود یعنی جو بایدن تجربه کنند.

با این اوصاف شرکت‌هایی که پیش‌تر به‌سوی مذاکره با ایران می‌آیند قطعاً باقدرت چانه‌زنی بسیار بالایی از سوی ایرانی‌ها روبرو خواهند شد تا تاوان بدعهدی احتمالی خود و یا سایرین را با امتیاز دادن بدهند و راه را برای سایر شرکت‌های خارجی در تمام حوزه‌ها باز کنند.

به‌این‌ترتیب به نظر می‌رسد راه خودرو در دوران بایدن تا حدی باز خواهد شد، اما آنچه مهم است استراتژی‌های دولت و خودروسازان در این دوران است، چه‌بسا اگر در دوران برجام هم مدیران خودروسازی‌ها به‌جای لجبازی شرایطی را فراهم می‌کردند که سرمایه شرکت‌های خارجی درگیر تولید شود، هیچ‌کدام به این راحتی راهشان را از صنعت خودرو جدا نمی‌کردند.

نویسنده: مستر مارکتر