۳ حلقه مفقوده در قراردادهای همکاری با شرکای خارجی

پیشرانه- در حالی عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه از تفاهم‌هایی با آمریکا باهدف لغو تحریم‌هایی همچون تحریم نفت، بانکی، بیمه‌ای و خودرویی خبر داده که به نظر می‌رسد با احتمال خبر توافق در سوم خردادماه، برگ دیگری از همکاری با شرکای خارجی در صنعت خودرو رقم بخورد.

به گزارش وب‌سایت خبری «پیشرانه» هرچند خودروسازان در این مدت با تکیه بر توان داخلی و همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان دست به اقداماتی همچون توسعه محصول و یا خودکفایی در صنعت قطعه را رقم زدند اما بااین‌حال همواره این نگرانی وجود دارد که با ورود شرکت‌های خارجی این زحمات به هدر برود، بر این اساس این پرسش مطرح می‌شود که نخستین قدم خودروسازان پس از رفع تحریم‌ها چیست؟

کارشناسان هرچند بر ضرورت همکاری با شرکای خارجی تأکیددارند اما معتقدند نه‌تنها نباید اقدامات انجام‌شده به فراموشی سپرده شود بلکه باید نسبت به توسعه پلتفرم داخلی اقدام کرد تا این امر به برگ برنده‌ای برای انعقاد با قراردادهای خارجی تبدیل شود.

سعید مدنی، مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا در گفت‌وگو با «پیشرانه» نخستین قدم خودروسازان پس از رفع تحریم را زنده کردن قراردادهای قدیمی منعقدشده با شرکای خارجی عنوان و اظهار می‌کند: ازآنجاکه مدت‌زمان زیادی از انعقاد این قراردادها نگذشته خودروسازان می‌توانند در کنار پلتفرم‌های داخلی خود که در حال طراحی و تولید هستند، برای دستیابی به بلوغ سریع‌تر خودروسازی نسبت به ارتباط دوباره با شرکای خارجی اقدام کنند.

وی می‌افزاید: در همین حال لازم است قراردادهایی که پیش‌ازاین باهدف توسعه محصول با شرکت‌های خارجی منعقدشده بود فعال شود ضمن آن‌که قراردادهایی که در حال مذاکره با شرکت‌هایی همچون رنو باهدف تأسیس شرکتی بزرگ در ایران بود و در مرحله نهایی قرار داشت و یا شرکت سیتروئن که در کاشان نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام کرد، باید دوباره فعال شود در این میان باید به موضوع جلب اعتماد آن‌ها باهدف جلوگیری از تکرار این وضعیت توجه کرد، چراکه برای نمونه رنو اعلام کرده میزان سرمایه‌گذاری که در نظر داشته در ایران انجام دهد در کشور دیگری انجام داده که نشان می‌دهد جلب اعتماد دوباره زمان‌بر خواهد بود.

این کارشناس ارشد صنعت خودرو با اشاره به شرایط کرونا و وضعیت اقتصادی موجود اظهار می‌کند: اگر ایران فضای مناسب و امنی را ایجاد کند با توجه به این‌که بازار ایران بازاری با پتانسیل بالا است و بعد از تحریم‌ها تقاضای زیادی وجود خواهد داشت، شرکای خارجی هرچه سریع‌تر وارد ایران شده و با ورود سرمایه نسبت به همکاری با ایران اقدام خواهند کرد.

مدنی سرمایه‌گذاری خارجی را نیاز اصلی کشور عنوان و تصریح می‌کند: در این مدت دولتمردان چندان تلاشی برای ورود سرمایه‌های داخلی به چرخه تولید نکرده‌اند و نقدینگی موجود در کشور را باید دلیل اصلی تورم دانست چراکه این سرمایه‌ها به‌جای تولید وارد چرخه دلالی شده است؛ بنابراین لازم است ضمن ورود این سرمایه‌ها به صنعت خودرو و چرخه تولید نسبت به جذب سرمایه خارجی اقدام کرد.

مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا در ادامه با تأکید بر این‌که خودروسازان در این شرایط نباید برنامه‌های در حال اجرای این صنعت و توسعه پلتفرم‌های داخلی را فراموش کنند، می‌گوید: مشکلی که همیشه در کشور وجود دارد این است که هم‌زمان با تحت‌فشار قرار گرفتن نسبت به برنامه‌ریزی درزمینهٔ های مختلف اقدام می‌کنیم و با کاهش فشار، برنامه‌ریزی‌ها نیز به دست فراموشی سپرده می‌شود بنابراین برنامه‌های زیربنایی و استراتژیک به دست فراموشی سپرده می‌شود که این موضوع باید مدنظر قرار گیرد.

وی در ادامه در خصوص شرایط پایبند کردن شرکای خارجی در صنعت خودرو اظهار می‌کند: هرچند این تصور وجود دارد که به دلیل نبود تضمین مناسب و کافی در قراردادها، شرکای خارجی نسبت به ترک ایران اقدام کرده‌اند اما باید به این نکته توجه کرد که وقتی فضای کشور غبارآلود و خاکستری باشد هیچ کشور و شرکتی از شما حمایت نخواهد کرد بنابراین قبل از انعقاد هر قراردادی و قبل از این‌که تصمیمی گرفته شود باید ارتباط خود را با دنیا اصلاح کنیم تا از ما برای اجرای این تضمین حمایت شود

مدنی ادامه می‌دهد: شرکای خارجی باوجود سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در ایران نسبت به ترک ایران اقدام کردند و حتی از خیر سرمایه‌های خود می‌گذرند در این شرایط امکان شکایت به کدام نهاد وجود دارد؟ این در حالی است که موارد بسیاری در قراردادها عنوان می‌شود اما فضای کسب‌وکار به‌گونه‌ای است که کار در اجرا با مشکل مواجه می‌شود.

این کارشناس صنعت خودرو یکی از موارد مندرج در قرارداد با شرکای خارجی را صادرات عنوان و تصریح می‌کند: این بند هم در قرارداد با رنو و هم سیتروئن پیش‌بینی‌شده بود اما وقتی در کشوری با نوسان بالای قیمت دلار روبرو هستیم شرکای خارجی نیز بهانه برای عدم اجرای بندهای قرارداد خواهند داشت بنابراین یکی از حلقه‌های مفقوده همکاری با شرکای خارجی، دبه کردن آن‌ها است که یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها صادرات بوده که باوجود درج در قرارداد اما شاهد سایه انداختن روابط سیاسی بر این بند هستیم بنابراین این جریان روند عادی خود را طی نمی‌کند.

او ارتباط قطعه سازان داخلی با خارجی‌ها را یکی دیگر از این موارد اعلام و اظهار می‌کند: قطعه سازان خارجی اعلام می‌کنند که بدون اجازه شرکت مادر، امکان ارتباط وجود ندارد این در حالی است که بیشترین همکاری صنعت خودرو با فرانسوی‌هایی بوده که در دبه کردن استاد هستند و در مسائل خودکفایی به‌سختی کار می‌کنند بنابراین حلقه‌های مفقوده در ارتباط با شرکت‌های خارجی متعدد است که در سه مورد اساسی عدم انتقال فناوری، ارتباط با قطعه سازان خارجی و صادرات خلاصه می‌شود

مدنی در پایان تأکید می‌کند: بنابراین در صورت فعال کردن پلتفرم داخلی حتی اگر آن پلتفرم بیشتر قطعات خود را از طریق واردات تأمین کرده باشد اما با برند داخلی تولید شود، کسی توان اعتراض نخواهد داشت. ضمن آن‌که در صورت طراحی خدمات و قطعات داشتن برند داخلی نقطه قوت در مذاکرات خواهد بود و قراردادها یک‌طرفه تمام نمی‌شود.

نوشته: پیشرانه