اماواگرهای ورود خودرو به بورس
پیشرانه- “دنا هم پس از سراتو بورس کالایی شد”؛ این خبر در نیمه نخست سال ۹۶ توسط مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو اعلام و گفته شد ازاینپس سالانه ۶۵۰۰ دستگاه خودرو دنا در بورس کالا عرضه خواهد شد که ۲۵ درصد از تولید کل این خودرو در کشور را شامل میشود.
به گزارش وبسایت خبری «پیشرانه» در آن زمان یکی از اهداف عرضه دنا در بورس کالا شفافیت در قیمت و معاملات این خودرو عنوان شد و موارد دیگری چون استفاده از معافیت ۱۰ درصدی مالیات بر درآمد حاصل از فروش، انتشار اوراق سلف موازی استاندارد در مسیر تأمین مالی جدید و آزادسازی قیمت خودرو هم به این مورد افزون گردید.
از سوی دیگر مشاور پذیرش این خودرو نیز در آن زمان در خصوص اهداف پذیرش خودرو در بورس کالا اعلام کرد این بورس تا حدود زیادی به شفافیت بازارهای فیزیکی کمک میکند و تاکنون تجارب خوبی در این زمینه در بورس کالا رقم خورده است؛ ازاینرو پذیرش کالاها ازجمله خودرو در این بازار گامی در راستای شفافیت هرچه بیشتر اقتصاد است. همچنین هرگاه خودرویی به بازار عرضه شود قیمت آن در کارخانه با بازار آزاد تفاوت دارد و با ورود واسطهها، نرخ بازار آن بیشتر میشود که این افزایش قیمت به رقابتپذیر بودن آن با محصولات مشابه خارجی آسیب میزند. ازاینرو برای اینکه این حاشیهها در بازار خودرو حذف شود و قدرت رقابت خودروساز بیشتر شود باید واسطهها از بین بروند؛ بنابراین باعرضه خودرو در بورس کالا اهدافی مانند از بین بردن حاشیه بازار، تخصیص بهینه و تأمین مالی خودروساز تأمین میشود.
این در حالی است که در سال ۹۶ باوجود تدارکات زیادی که دیده شد، عرضه خودرو در بورس کالای ایران ناکام ماند و تا به امروز فرمان هیچ خودرویی به سمت بورس چرخانده نشده است.
بر این اساس دونرخی بودن خودرو و اختلاف شدید قیمت کارخانه تا بازار و همچنین ناکامی طرحهایی همچون فروش حواله و قرعهکشی این روزها باعث شده تا نمایندگان مجلس چاره کار را در طرحی به نام ساماندهی صنعت خودرو ببینند و آنطور که مسئول کارگروه خودروی کمیسیون صنایع و معادن گفته احتمالاً این طرح در صحن علنی به رأی گذاشته میشود.
مطابق این طرح، برای خودروها پایه قیمتی تعیین میشود و پس عرضه در بورس کالا، بر اساس مکانیزم رقابت و عرضه و تقاضا کشف قیمت و معامله خودرو در بورس صورت میگیرد؛ و خودروسازها محصولات خود را به آن قیمت به فروش میرسانند. همچنین قرار است تفاوت قیمت کشفشده در بورس و قیمت پایه (که بهای تمامشده خودروسازان بهعلاوه یک سود منصفانه خواهد بود) تصمیمگیری شود تا از این منابع جهت استفاده از توسعه ناوگان حملونقل عمومی یا توسعه فعالیتهای تحت توسعه در صنعت خودرو و نیز توسعه محصولات جدید برنامهریزی شود.
علاوه بر این کسانی که قصد خرید خودرو از بورس دارند باید دارای گواهینامه باشند. ضمن اینکه برای جلوگیری از سفتهبازی، خریداران در طول سال تنها یکبار میتوانند از یک مدل خودرو خریداری کنند و امکان خرید بیشتر وجود ندارد.
این در شرایطی است که با اجرای این طرح، شمارهگذاری خودروهای مشمول نیز بر اساس معامله در بورس کالا صورت خواهد گرفت. بدین ترتیب امکان عرضه خودرو خارج از بسترهای معاملاتی بورس وجود نخواهد داشت.
با این تفاسیر اما مسیر بورسی شدن خودرو بدون دستانداز هم نخواهد بود. بهعنوانمثال باوجود مزایای که این طرح میتواند با خود به همراه داشته باشد، با توجه به دولتی بودن اقتصاد و صنعت خودروی کشور، عرضه بورسی خودرو باید به معنای خروج دولت از قیمتگذاری باشد.
از سوی دیگر عرضه قطرهچکانی خودرو به بهانه تحریمها و نبود قطعات نیز از دیگر مشکلات عرضه خودرو در بورس است. ازاینرو به دلیل بالا بودن تقاضای خرید خودرو (چه به روش فعلی و چه از طریق بورس) پیشبینی میشود قیمت نهایی در بورس نیز با رشد همراه شود؛ به همین دلیل چون بنا بر طرح مجلس بخش عمده تفاوت قیمت پایه و نهایی عرضه خودرو در بورس به خودروسازان میرسد این موضوع میتواند محرکی برای افزایش بیشتر قیمت خودرو توسط خودروسازان باشد و به ایجاد ابهام در بازار سازی توسط متولیان امر در بورس نیز بینجامد.
بااینوجود عرضه خودرو در بورس میتواند با مزایایی همچون ایجاد شفافیت در عرضه و تقاضا و نیز رعایت استانداردهای لازم برای عرضه خودرو در این بازار همراه باشد.
ازاینرو درباره اماواگرهای ورود خودرو به بورس باید گفت در شرایط کنونی، صنعت خودروی کشور از مشکلات و معضلاتی همچون دولتی بودن ساختار اقتصاد و انحصاری بودن این صنعت، هزینه تمامشده بالای تولید خودرو، نیروی کار مازاد، تداوم تحریمها، نوسانات نرخ ارز، عدمحمایت از فعالان این صنعت، بدهی خودروسازان به قطعه سازان، نگاه سرمایهای به خودرو و … رنج میبود. به همین دلیل پیشبینی میشود عرضه خودرو در بورس کالا در شرایط کنونی نتواند مرهمی بر دردهای این صنعت و مشتریان باشد.
نظر شما چیست؟