شاهین در کارزار رقابت

پیشرانه- در قسمت‌های پیشین این سلسله مطالب به ترتیب روند پیدایش سایپا شاهین، طراحی ظاهری و کابین، مشخصات فنی و امکانات ایمنی و رفاهی این خودرو را مورد بحث و بررسی قراردادیم. حالا و در آستانه ورود رسمی این خودرو به جاده‌های کشورمان و تحویل آن به خریداران، به بررسی رقبای مستقیم سایپا شاهین و شاهین در کارزار رقابت می‌پردازیم.

به گزارش وب‌سایت خبری «پیشرانه» همان‌طور که پیش‌تر نیز بدان اشاره داشتیم، بازار خودرو کشورمان تحت تأثیر التهاب‌های سیاسی و اقتصادی در یکی دو سال اخیر دوران عجیبی را پشت سر گذاشته است و سایپا شاهین نیز درست در همین برهه زمانی خاص خود را مهیای ورود به کارزار رقابت می‌کند. اگر به دوران رونمایی از شاهین (تابستان سال ۱۳۹۷) برگردیم، علاوه بر دنا پلاس انبوهی از رقبای چینی (و حتی اروپایی) را داشتیم که می‌شد آن‌ها را رقیب مستقیم و یا غیرمستقیم شاهین خطاب کرد؛ برای مثال می‌توان به جیلی GC6، بسترن B30، چری آریزو ۵، بی وای دی F3، جک J4، رنو سیمبل و پژو ۳۰۱ اشاره کرد (حتی به‌نوعی می‌توان برلیانس H330 را نیز رقیب داخلی این خودرو در خانواده سایپا محسوب کرد).

البته در آن دوران، قیمت شاهین مابین ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان تخمین زده می‌شد و برخی از خودروهای مذکور (نظیر رنو سیمبل) در همان زمان هم ازنظر قیمتی در سطح بالاتری نسبت به شاهین قرار می‌گرفتند اما ازلحاظ کلاس ابعادی و مشخصات فنی کاملاً در مقام مقایسه با محصول جدید سایپا قرار داشتند.

خروج ایالات‌متحده از برجام و تشدید تحریم‌ها که این بار علاوه بر خودروسازان اروپایی، توقف یا محدودسازی فعالیت خودروسازان چینی در خاک کشورمان را نیز در پی داشت، تأثیر عمیق و واضحی بر روی تیراژ و تنوع خودروهای بازار ایران گذاشته است.

مضاف بر اینکه تحت تأثیر همین شرایط دشوار اقتصادی و نوسانات شدید نرخ ارز، قیمت‌ها نیز به سطوح جدید، نجومی و باورنکردنی رسیده است بطوریکه سایپا شاهین هم‌اکنون برچسب قیمتی رسمی ۲۶۷.۴ میلیون تومانی را روی شیشه خود می‌بیند.

اما از این لشکر پرتعداد رقبای مستقیم و غیرمستقیم شاهین، فقط تعداد اندکی همچنان روی خط تولید دوام آورده و توانسته‌اند به حیات خود ادامه دهند؛ حالا دیگر یا هیچ خبری از برخی رقبای نامبرده نیست (بی وای دی F3، برلیانس H330، بسترن B30 و جیلی GC6) یا اینکه سایرین نیز چندان در شرایط رقابت با شاهین قرار ندارند که به‌عنوان نمونه، می‌توان به چری آریزو ۵ اشاره کرد که دیگر در تیپ و نسخه دنده‌ای عرضه نمی‌شود و تنها نسخه موجود از آن (آریزو ۵ توربو اتوماتیک) نیز قیمتی فراتر از ۶۰۰ میلیون تومان دارد! جک J4 نیز که ازلحاظ کلاس ابعادی رقیب مستقیم شاهین محسوب می‌شود، تنها در نسخه اتوماتیک عرضه‌شده و ۳۳۵ میلیون تومان قیمت می‌خورد.

بنا بر آنچه گفته شد، در حال حاضر نشانی اصلی‌ترین رقیب سایپا شاهین را باید در کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص کرج جستجو کرد! پس به سراغ بررسی شاهین در کارزار رقابت با دنا پلاس می‌رویم.

جدالی جذاب و نزدیک؛ سایپا شاهین در برابر ایران‌خودرو دنا پلاس!

ابتدا بیایید تکلیفمان را با دنا مشخص کنیم؛ یک دهه از رونمایی این خودرو و حدود ۶ سال از آغاز حضور آن در بازار کشورمان می‌گذرد و در طول این مدت ایران‌خودرو دائماً در حال معرفی نسخه‌های بهبودیافته، مجهزتر و به طبع گران‌تر از این خودرو بوده است.

دنا پلاس در آغازین روزهای حضورش در بازار، در ابتدا ازلحاظ فنی تفاوت قابل‌توجهی با دنا معمولی نداشت (تفاوت‌های اصلی این دو مدل به یکسری تغییرات و به‌روزرسانی‌های مهم ظاهری و اضافه شدن یکسری آپشن‌ها نظیر سانروف، آنتن کوسه‌ای و ایربگ‌های جانبی محدود می‌شد) اما به‌مرور و با معرفی نسخه اتوماتیک، توربو و توربو اتوماتیک، خانواده دنا پلاس بسط و گسترش یافت. اگرچه شاید روی کاغذ و برحسب تشابه و نزدیکی مشخصات فنی باید دنا پلاس دنده‌ای (با پیشرانه تنفس طبیعی) را رو در روی سایپا شاهین قرارداد، اما برچسب قیمتی ۲۶۷.۴ میلیونی شاهین خواه‌ناخواه آن را در برابر دنا پلاس توربو دنده‌ای (باقیمت ۲۷۱ میلیون تومان) قرار می‌دهد.

در بحث ابعاد و اندازه‌های بدنه باید گفت اگرچه هر دو خودرو را می‌توان جزو سگمنت C/ کلاس کامپکت محسوب کرد اما دنا طول بیشتری نسبت به شاهین دارد (۴۵۵۹ میلی‌متر برای دنا در مقابل ۴۴۴۶ میلی‌متر شاهین) البته این اختلاف را بیشتر باید به‌پای اوورهنگ جلو و عقب کوتاه‌تر شاهین نوشت چراکه اختلاف این دو خودرو در فاصله بین دو محور تنها ۲۱ میلی‌متر است (۲۶۷۱ م.م برای دنا در مقابل ۲۶۵۰ م.م برای شاهین) مضاف بر اینکه شاهین حدود ۳۰ میلی‌متر ارتفاع بیشتری نیز دارد.

اما فضای صندوق بار جایی است که این اختلاف‌های ابعادی و تناسب بندی متفاوت دو خودرو، نتایجش را نشان می‌دهد؛ چراکه حجم صندوق بار دنا پلاس ۵۰۰ لیتر و شاهین ۴۲۰ لیتر است.

در حالت کلی بحث طراحی و زیبایی را باید یک امر سلیقه‌ای دانست اما ازنقطه‌نظر مباحث نظری زیبایی‌شناسی و علم دیزاین، باید رأی به برتری سایپا شاهین صادر کرد و می‌توان حجم‌پردازی پیکره و استایل کلی آن را متناسب‌تر و مدرن‌تر از دنا توصیف کرد. در مقام تشبیه، دنا را می‌توان همانند مرد میان‌سالی پنداشت که جامه‌ای پرزرق‌وبرق به تن کرده و سعی می‌کند خود را جوان و همراه با مد روز دهد اما شاهین واقعاً جوانی با جسارت است که لباسی امروزی به تن دارد. در کابین اما این پیروزی قاطع برای شاهین قابل تکرار نیست و حتی می‌توان طراحی کابین شاهین را در مقایسه با دنا پلاس ساده‌تر و محافظه‌کارانه‌تر توصیف کرد (فراموش نکنید که طراحی جلوداشبورد دنا شباهت‌های غیرقابل‌انکاری با طراحی همین بخش در نسخه فیس‌لیفت هیوندای سوناتا NF و یا حتی سوناتا YF دارد). برای قضاوت در مورد کیفیت متریال بکار گرفته‌شده در کابین باید منتظر نسخه‌های نهایی و تحویلی شاهین بمانیم اما اگر بخواهیم بنا بر نمونه‌های آزمایشی قضاوت کنیم، این بخش از رقابت ممکن است تا حدودی به نفع دنا پلاس تمام شود (اگرچه این برتری به معنای تصدیق کامل کیفیت و دقت مونتاژ دنا پلاس نیست).

در بخش تجهیزات رفاهی و ایمنی، بیراه نیست اگر دنا پلاس توربو را یکی از پرآپشن‌ترین خودروهای داخلی خطاب کنیم. مواردی نظیر چراغ‌های روشنایی روز (DRL)، ایربگ راننده و سرنشین، آینه‌های جانبی راهنما دار و تاشونده برقی، تهویه مطبوع اتوماتیک، کنترلرهای سیستم صوتی روی فرمان، سامانه مالتی مدیا همراه با صفحه‌نمایش لمسی و بلوتوث/ هندزفری، سنسور و دوربین دنده‌عقب و سانروف جزو تجهیزاتی هستند که در هر دو خودرو به چشم می‌خورند اما دنا پلاس علاوه بر این موارد (و البته بسته به تیپ انتخابی) از تجهیزاتی نظیر دو عدد ایربگ جانبی، تنظیم تماماً برقی صندلی‎های جلو، زیر آرنجی میانی جلو و عقب همراه با امکان دسترسی به صندوق‌عقب از داخل کابین و کانال تهویه برای سرنشینان عقب نیز بهره می‌برد.

علاوه بر این‌ها دنا از روکش چرمی غربیلک فرمان و کروز کنترل نیز بهره‌مند است که هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که آیا بر روی تیپ G شاهین عرضه می‌شوند یا خیر.

در مقابل اما شاهین نیز امکاناتی دارد که دنا پلاس توربو از آن‌ها بی‌بهره است که به‌عنوان نمونه می‌توان به استارت دکمه‌ای، سنسور نور و سامانه پایش فشار باد تایرها اشاره کرد. همچنین هر دو خودرو از ترمزهای دیسکی در چرخ‌های جلو و عقب و سامانه‌های کمکی ترمز ABS و EBD سود می‌برند.

پایه و اساس و هویت پلتفرم دنا مانند دیگر اعضای خانواده سمند به پلتفرم پژو ۴۰۵ برمی‌گردد که قدمتی بیش از سه دهه دارد اما شاهین روی مگا پلتفرمی توسعه‌یافته که سایپایی‌ها آن را SP100 می‌نامند و درواقع باید آن را نسخه تقویت‌شده و به‌روزرسانی شده پلتفرم B تویوتا دانست که برای مثال در تویوتا یاریس XP90 نیز مورداستفاده قرارگرفته بود.

آنچه واضح و مبرهن است، این است که شاهین از پلتفرم مدرن‌تری نسبت به دنا سود می‌برد که می‌تواند مزایایی نظیر ایمنی بالاتر و کیفیت سواری بهتر را برای این محصول سایپا به همراه داشته باشد.

در بخش قوای فنی هر دو خودرو مجهز به پیشرانه‌های توربوشارژردار هستند با این تفاوت که شاهین از پیشرانه ۱.۵ لیتری و ۸ سوپاپ M15TC با قدرت ۱۱۰ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۱۶۵ نیوتن‌متر بهره‌مند است اما در آن‌سوی میدان پیشرانه ۱.۷ لیتری و ۱۶ سوپاپ EF7 توربو دنا پلاس قدرتی معادل ۱۵۰ اسب بخار و ۲۱۵ نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند.

درواقع روی کاغذ باید شاهین را رقیب دنا پلاس با پیشرانه EF7 تنفس طبیعی (با قدرت ۱۱۵ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۱۵۷ نیوتن‌متر) محسوب کرد اما همان‌طور که گفته شد، قیمت ۲۶۷.۴ میلیونی شاهین آن را رو در روی دنا پلاس توربو قرار می‌دهد.

اما برای قضاوت نهایی بهتر است منتظر ورود رسمی شاهین به بازار و مقایسه رو در روی این دو خودرو بمانیم.

در پایان ذکر این نکته خالی از لطف نیست که با معرفی محتمل نسخه اتوماتیک شاهین در سال آینده، این خودرو نیز طبعاً در برابر دنا پلاس توربو اتوماتیک قرار خواهد گرفت که در حال حاضر قیمت رسمی معادل ۳۷۰.۸ میلیون تومان دارد. البته نباید از محصول آینده ایران خودرو یعنی K132 یا تارا نیز غافل بود چراکه این خودرو نیز هم‌کلاس شاهین به‌حساب می‌آید اما از شواهد موجود این‌طور به نظر می‌رسد که ایران‌خودرو قیمتی فراتر از ۳۰۰ میلیون تومان را برای نسخه پایه تارا/K132 در نظر گرفته است.

شاهین در کارزار رقابت با نزدیک‌ترین رقیب چینی

همان‌طور که گفته شد جک J4 اگرچه تنها در نسخه اتوماتیک عرضه می‌شود و در محدوده قیمتی بالاتری از دنا پلاس توربو و شاهین قرار می‌گیرد اما ازلحاظ سگمنت ابعادی رقیب مستقیم شاهین محسوب شده و همچنین می‌توان آن را یکی از اصلی‌ترین رقبای نسخه اتوماتیک شاهین دانست که احتمالاً در سال ۱۴۰۰ معرفی خواهد شد.

طراحی ظاهری J4 که شباهت‌های غیرقابل‌انکاری با نسل چهارم هیوندای اکسنت دارد، در مقام مقایسه با شاهین در مرتبه پایین‌تری ازلحاظ تناسبات، گیرایی و هارمونی پیکره کلی و توجه به جزییات قرار می‌گیرد. این شباهت با هیوندای اکسنت به نمای داخلی و کابین J4 نیز رسوخ کرده و برخلاف نمای ظاهری، دیگر در این بخش نمی‌توان قاطعانه طراحی داخلی یکی از این دو خودرو را برتر از دیگری دانست.

اما جالب اینجاست که علیرغم ابعاد و اندازه‌های کوچک‌تر بدنه، J4 در مقایسه با دنا و شاهین فضای صندوق بار بیشتری را ارائه می‌دهد (۵۵۰ لیتر).

در بخش امکانات رفاهی و ایمنی J4 به مواردی همچون فرمان برقی، کروز کنترل، ایربگ راننده و سرنشین، سامانه‌های کمکی ترمز ABS و EBD، پوشش چرمی صندلی‌ها، کنترلرهای سیستم صوتی روی فرمان، سامانه کنترل فشار باد تایرها، سنسور دنده‌عقب و سنسور نور مجهز است.

در بخش فنی نیز J4 از یک پیشرانه ۱.۵ لیتری ۴ سیلندر ۱۶ سوپاپ بهره می‌برد که ۱۰۳ اسب بخار قدرت و حداکثر ۱۴۶ نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند و با یک گیربکس CVT جفت‌وجور شده که برآیند این قوای فنی با توجه به جثه خودرو چندان جالب به نظر نمی‌رسد. ترمزهای جلوی خودرو از نوع دیسکی و ترمزهای عقب آن نیز کاسه‌ای است.