همه چیز درباره معاینه فنی خودرو

پیشرانه – در کلان شهری مانند تهران که روزانه میلیون‌ها سفر ثبت می‌کند، کنترل آلودگی هوا با روش‌ معاینه فنی خودرو یکی از تنها روش‌های موجود است.

به گزارش وب‌سایت خبری «پیشرانه» با توجه به کاهش بهره‌وری و عملکرد بی نقص خودرو چند سال پس از تولید، اعمال شیوه‌های اجباری برای صاحبان خودرو در مسیر سنجش شرایط ماشین‌هایشان و کنترل وضعیت ایمنی و فنی، شیوه‌ای است که از سال‌ها پیش به مرحله اجرا رسیده و دنبال می‌شود.

در فرایند معاینه فنی خودرو وضعیت ماشین از جهات مختلف بررسی می‌شود که می‌توان آن را به هشت مرحله تقسیم کرد.

در مرحله نخست، اطلاعات خودرو ثبت می‌شود و با خواندن پلاک ماشین و ثبت در سیستم و پراخت مبلغ ورودی، فرایند معاینه فنی خودرو آغاز می‌شود. در مرحله دوم شرایط ظاهری ماشین بررسی می‌شود. چراغ‌ها، آیینه‌ها و شیشه‌ها، کمربند ایمنی، بوق و علایمی مانند روغن سوزی بررسی می‌شود و اگر خودرویی در این امکانات نیز مشکل داشته باشد سریعا مردود خواهد شد.

مرحله سوم که اهمیت فراوانی دارد، آزمون آلاینده‌ها خودرو به حساب می‌آید. میزان انتشار سطح آلایندگی گازهای خروجی از اگزوز خودروها مثل HC، CO، CO2، O2 در این مرحله محاسبه می‌شود. در این مرحله یکی از مهم‌ترین بحث‌های سال‌های گذشته مطرح می‌شود و آن معاینه فنی برتر است که گرفتن یا نگرفتن آن به همین مرحله باز می‌گردد. در این مرحله وضعیت سلامت خودرو از لحاظ تولید آلایندگی در دو دور موتور (دور آرام و rpm 2500) براساس حدود مجاز اعلامی از طرف سازمان حفاظت محیط زیست مورد ارزیابی قرار می گیرد. پایش گازهای آلاینده خروجی از اگزوز در معاینه فنی معمولی تنها در دور آرام و در معاینه فنی برتر در هر دو دور موتور انجام می‌گردد. در حال حاضر معاینه فنی برتر که تنها در این آزمون با معاینه فنی معمولی متمایز است کاملا اختیاری است.

مرحله چهارم به بررسی چراغ‌های جلو اختصاص دارد و مرحله پنجم به لرزش جانبی و بررسی میزان انحراف خودرو اختصاص دارد. در مرحله ششم نیز کمک فنر خودرو در دو محور جلو و عقب مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در معاینه فنی خودرو، مرحله هفتم به بررسی وضعیت ترمزها اختصاص دارد و در کنار شتاب ترمزگیری، سلامت ترمز دستی نیز بررسی می‌شود و در مرحله آخر اهرم بندی سیستم تعلیق خودرو و سلامت جلوبندی ماشین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اگر خودرویی تمام این مراحل را به سلامت پشت سر بگذارد، معاینه فنی خود را دریافت خواهد کرد و به مدت یک سال مجوز تردد خواهد داشت اما اگر در هر یک از این مراحل مردود شود با ثبت اطلاعات مربوط به ماشین و دلیل رد شدن در معاینه، صاحب خودرو چند روز زمان دارد تا ضمن تعمیر و اصلاح بخش مذکور، برای مراجعه مجدد اقدام کند، در غیر این صورت فرایند باطل شده و باز خودرو باید از ابتدا مورد بررسی قرار گیرد.

بر اساس هماهنگی انجام شده میان دستگاه‌های مجری قانون، اگر خودرویی بیش از زمان مجوز یک ساله تردد خود، بدون معاینه فنی در خیابان‌های شهر ظاهر شود، دوربین‌هایی که مخصوص رصد این خودروها طراحی شده، اطلاعات خودرو را ثبت کرده و راننده را هر روز جریمه خواهند کرد.

طبق برنامه ریزی صورت گرفته در ایران، خودروهایی که پنج سال از زمان تولیدشان می‌گذرد، باید برای تردد معاینه فنی داشته باشند. به این ترتیب در سال ۱۴۰۰، خودروهای داخلی تولید ۱۳۹۵ و قبل از آن باید معاینه فنی بگیرند. خودروهای وارداتی که تولیدشان مربوط به سال ۲۰۱۶ به قبل است نیز باید برای دریافت معاینه فنی اقدام کنند. با تووجه به اینکه از حدود سه سال پیش، واردات خودرو به کشور ممنوع شده، عملا بخش قابل توجهی از خودروهای خارجی موجود در بازار، نیاز به دریافت معاینه فنی خودرو دارند. همچنین خودروهای عمومی تولید ۱۳۹۸ به قبل نیز باید معاینه فنی بگیرند.

آخرین آماری که مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران از سال۹۹ داده، نشان می‌دهد که از ابتدای سال قبل تا پایان بهمن ماه، بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه برای معاینه فنی به مراکز رسمی مراجعه کرده‌اند و در سطح شهر تهران، میانگین مراجعه روزی شش هزار دستگاه به ثبت رسیده است.

با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین معضلات رانندگان در فرایند معاینه فنی، طولانی بودن صف‌ها و معطلی چند ساعته بوده، در سال‌های گذشته و البته پس از شیوع کرونا، نوبت دهی اینترنتی در این مراکز فعال شده و رانندگان می‌توانند از قبل نوبت خود و ساعت احتمالی انجام کارشان را برنامه ریزی کرده و معطلی کمتری در این فرایند داشته باشند.